جاذبه های گردشگردی
جاذبه های طبیعی
درباره ما
تماس با ما
مقالات
اخبار
کوه دماوند، با ارتفاع حدود ۵۶۱۰ متر از سطح دریا، بالاترین قله کشور ایران و جزء طبیعت‌های دیدنی و مورد توجه گردشگران در استان تهران قرار دارد. این کوه که در رشته کوه‌های البرز قرار گرفته است، به دلیل زیبایی طبیعی، ارتفاع مناسب و دسترسی نسبتاً آسان، یکی از مقاصد محبوب برای کوهنوردان، طبیعت‌گردان و علاقه‌مندان به طبیعت می‌باشد. همچنین، کوه دماوند از نظر فرهنگی نیز اهمیت دارد و به عنوان یک نماد ملی و نماینده اراده و تلاش مردم ایران در مسیر تحقق اهداف ملی شناخته می‌شود.
کوه دماوند کجاست؟
قله دماوند، بالاترین قله آتشفشانی در ایران و منطقه خاورمیانه است که به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم در استان مازندران واقع شده است. این قله در شمال کشور و در بخش لاریجان شهرستان آمل واقع شده است و در روزهای آفتابی و آسمان صاف، منظره‌ای خیره‌کننده از تهران، ورامین، قم و دریای مازندران را به توریست‌ها ارائه می‌دهد. ارتفاع بلند دماوند و طبیعت زیبای اطراف آن، این منطقه را به یک مقصد محبوب برای کوهنوردان، طبیعت‌گردانان و دوستداران سفرهای ماجراجویانه تبدیل کرده است.
آدرس: شهرستان آمل، جاده سد لار، جاده رینه
آب و هوا در کوه دماوند چگونه است؟
در قله دماوند، فشار هوا به نصف مقدار فشار هوای سطح دریا کاهش می‌یابد. دمای کمینه هوا در این ارتفاعات در فصل زمستان به تا ۶۰ درجه زیر صفر و در فصل تابستان تا دو درجه زیر صفر می‌رسد. میانگین بارش در منطقه‌ی دماوند در طول سال حدود ۱۴۰۰ میلی‌متر است و این بارش‌ها عمدتاً به صورت برف رخ می‌دهند.
ارتفاع کوه دماوند چند است؟
دماوند، با توجه به ارتفاع نسبی خود، به عنوان دوازدهمین قله‌ی بلند جهان شناخته می‌شود. ارتفاع این قله بر اساس منابع پایگاه ملی داده‌های علوم زمین ایران و وبگاه رصدخانه زمین ناسا به ترتیب به اندازه‌های ۵۶۷۰ متر و ۵۶۷۱ متر اعلام شده است.
سرعت باد در دماوند
معلومه که دماوند خیلی وقتا توفان میاد، سرعتشم به ۱۵۰ کیلومتر در ساعت می‌رسه! تو کوهپایه‌ها هم باد می‌وزه، بعضی وقتا به ۷۰ کیلومتر در ساعت می‌رسه. بیشتر باداها از سمت غرب و شمال غربی میان.
تاریخچه نام دماوند
این کوه با نام‌های مختلفی همچون “دماوند” و “دنباوند” نیز شناخته شده است و حتی به عنوان “جبل لاجورد” نیز یاد شده‌است. دلیل نام‌گذاری “دماوند” در فرهنگ معین احتمالاً از ترکیب دو واژهٔ پارسی “دم” (بخار) و “آوند” (جوانه) به معنای داشتن دم و بخار (آتشفشان) نشأت می‌گیرد. این کوه به خاطر برف پوشیده شدن دائمی قله‌اش و جلوهٔ زیبایی که به آن می‌بخشد، همچنان به عنوان نمادی از شکوه و زیبایی ایران در منابع تاریخی، ادبیات، هنر و فرهنگ مردم این سرزمین تجلی یافته است.
جاهای دیدنی کوه دماوند
آبشار ها
کوه دماوند، یکی از کوه های ایران است که جذب گردشگران، کوهنوردان و طبیعت‌دوستان را دارد. این کوه به خودی خود جاذبه‌های فراوانی دارد که جلب توجه علاقه‌مندان به طبیعت می‌شود. از مهمترین ویژگی‌های کوه دماوند، آبشارهای زیبایی است که در ارتفاعات آن قرار دارند. این آبشارها از جمله جاذبه‌های مشهور این منطقه هستند و بازدیدکنندگان را به شگفتی‌های طبیعی زیبا می‌کشانند. این تنش بخش شامل چندین آبشار معروف است که در ادامه به نام چند مورد از آن‌ها اشاره می‌شود.
آبشار یخی
در جنوبی‌ترین حوزهٔ کوه دماوند، یک آبشار منحصربه‌فرد و یخ‌زده وجود دارد که به عنوان یک جاذبهٔ استثنایی در جهان شناخته می‌شود. این آبشار با ارتفاعی حدود ۷ متر و قطری تقریباً ۳ متر، تاج و تختهٔ یخی‌ای را به نمایش می‌گذارد که در طول تمام فصول سال از ذوب نکردن یخ خود مشهور است. در فصل تابستان، در ساعاتی حدود ظهر و یک ساعت بعد از ظهر، به دلیل تابش آفتاب، دمای هوا به بالای صفر می‌رسد و به‌دنبال آن مقداری آب کمی از آبشار جاری می‌شود. اما در حدود ۴ عصر، دمای هوا به زیر صفر می‌افتد و یخ ذوب‌شده دوباره منجمد و به نمایش درآمده‌ی یخی خود بازمی‌گردد. به این ترتیب، یک آبشار یخی منحصربه‌فرد به وجود می‌آید که همواره در حالت یخ‌زده قرار دارد. همچنین در بالای این آبشار، یک گودال وجود دارد که در طول سال تحت تأثیر برف پوشیده است. این آبشار یخی، با واقع شدن در ارتفاع تقریبی ۵۱۰۰ متری، بالاترین آبشار منطقه خاورمیانه از نظر ارتفاع از سطح دریا محسوب می‌شود.
آبشار لار
در دوره‌های مختلف تاریخی، یکی از مشهورترین آبشارهای منطقه دماوند، آبشار لار است که در فاصله حدود ۲ کیلومتری شرقی از روستای ملک واقع شده و در دره‌ای به نام “برف تنگه” قرار دارد. دشت لار، یک منطقه زیبا و منحصر به فرد در قله دماوند، از سمت شمال به کوه‌های شهرستان نور در مازندران، از جهت شرق و شمال شرقی به دماوند، از جنوب شرقی به ایرا، از جنوب به منطقه فجه، لواسان و امامه، و از سمت غرب به مناطق گرمابدر راه و خاتون بارگاه امتداد دارد. این منطقه که به عنوان پارک ملی لار نیز شناخته می‌شود، با طبیعت خیره‌کننده‌اش و محیطی اکوتوریستیک، گزینه‌ی بسیاری از گردشگران و طبیعت‌دوستان برای بازدید و استراحت می‌باشد.
بیشتر بخوانید: جنگل پلنگ دره
یخچال های دماوند
یخچال‌های طبیعی در کوه دماوند، به عنوان یکی از عجایب طبیعی این منطقه شناخته می‌شوند. این یخچال‌ها که به نام “یخچال‌های کوه دماوند” هم شناخته می‌شوند، جزء بلندترین نقاط ایران و خاورمیانه می‌باشند. این پدیده طبیعی در ارتفاعات کوهستانی دماوند واقع شده‌اند و به علت شرایط آب‌وهوایی و جغرافیایی منحصربه‌فرد، در مجاورت توده‌های یخی و برفی حاصل از بارش‌های زمستانی و نگهداری یخ و برف در طی فصول گرم و خشک تابستان، به وجود آمده‌اند. این یخچال‌ها به عنوان منابع مهم آب در منطقه و نیز جاذبه‌های گردشگری مهمی محسوب می‌شوند و محیطی طبیعی و بکر را برای علاقه‌مندان به کوهنوردی و تجربه طبیعت فراهم می‌کنند. در لیست زیر تمامی یخچال های کوه دماوند ذکر شده است:
- یخچال سیوله (جبهه شمالی)
- یخچال دوبی سل (جبهه شمالی)
- یخچال عروسک‌ها (جبهه شمالی)
- یخچال دره یخار (شمال شرقی)
- یخچال خورتاب سر
- یخچال شمال غربی
- یخچال غربی
آتشفشان دماوند
دماوند، به عنوان یک کوه آتشفشانی نیمه‌فعال، در دوران هولوسین شکل گرفته است. با استفاده از روش کربن ۱۴، تخمین زمان تشکیل آن به حداقل ۳۸,۵۰۰ سال می‌رسد. این کوه دارای چندین چشمه گوگردی و چشمه‌های آب گرم است که به عنوان شواهد نیمه‌فعالیت آتشفشانی در این منطقه شناخته می‌شوند. در طول زمان، بیشترین فعالیت آتشفشانی مرتبط با دماوند در حدود ۱۰,۰۰۰ سال قبل رخ داده است و دهانه آتشفشان با قطر حدود ۴۰۰ متر، دریاچه‌ای از یخ را در خود جای داده است.
اختلاف نظرها درباره وضعیت آتشفشانی دماوند همچنان برجسته است. برخی معتقدند که دماوند آتشفشانی نبوده و تشکیل آن به عوامل دیگری ارتباط دارد. اما افراد دیگر، همچون دکتر مهدی زارع، به اعتقادند که این کوه به عنوان یک کوه آتشفشانی فعال شناخته می‌شود، با توجه به وجود چشمه‌های آب‌گرم و گازهای خروجی که به نشانه‌های فعالیت آتشفشانی در این منطقه محسوب می‌شوند. این تناقضات در نظرات، جذابیت علمی و پژوهشی این موضوع را افزایش داده و همچنان به عنوان یکی از عجایب کوه دماوند به حساب می آید..
پوشش گیاهی و جانوری دماوند
گیاهی: پوشش گیاهی کوه دماوند با تنوع و گوناگونی بی‌نظیر خود، زیبایی و ثروت طبیعی این منطقه را بیان می‌کند. انواعی از گیاهان که به نمایندگی از این تنوع عظیم محسوب می‌شوند، شامل زنگوله ای دماوندی، میرحسین دماوندی، کتانی و دماوندی، و ماشک دماوندی می‌باشند. در ارتفاعات ۳۲۰۰ تا ۳۵۰۰ متری، بوته‌ها و علف‌ها در کنار بوته‌های خار دار به چشم می‌خورند. بوته‌هایی نظیر خارپشتی، بوته‌های بنفش اسپرس و هزار، از جمله گونه‌هایی هستند که در این ارتفاعات رخشانی می‌کنند. در بندرتی بالاتر، در ارتفاع ۲۰۰۰ تا ۳۵۰۰ متری، گیاهان چشم‌نوازی چون گلهای شقایق از زیبایی و جذابیت منحصر به فردی برخوردارند که به خوبی در کتب معتبر گیاه‌شناسی ثبت شده‌اند. در کنار اینها، گونه‌های دیگری همچون پیرسنبل، پنجه برگ نقره گون، آزاد بری، پنجه برگ همدانی، مینای پرکپه برق نقره ایی، ریش سنبل و خشخاش طناز به تنوع این پوشش گیاهی زیبا افزوده و زیستگاهی پویا و غنی را در کوه دماوند به تصویر می‌کشند.
جانوری: با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص کوه دماوند، به واسطه خصوصیات زیستگاهی منحصر به فرد خود، برای حیات وحش جایگاهی ویژه ای ایجاد کرده است. در این منطقه، تنوعی از جانوران از جمله شغال، سگ و گربه، روباه و گرگ در ارتفاعات حتی ۴۰۰۰ متری نیز دیده می‌شوند. خرس نیز در سمت‌های غربی و شمالی کوه دماوند به چشم می‌خورد. جانوران دیگری نیز در این ارتفاعات زندگی می‌کنند؛ خرگوش‌ها و گرازها در دشت‌های کوهپایه‌ای به دام زندگی می‌کنند، در حالی که آهوها و میش‌ها در فصول گرم به ارتفاعات بالاتر مهاجرت می‌کنند. پرندگان نیز به وفور در این منطقه حضور دارند؛ عقاب طلایی، جغد، کبک، طوطی، خفاش و دارکوب از جمله پرندگانی هستند که در این منطقه زندگی می‌کنند. همچنین، کوه دماوند زیستگاهی برای خزندگان نیز ارائه می‌دهد؛ خزندگانی همچون بزمجه، عقرب، موش و گورکن در این منطقه زندگی می‌کنند، که بیشتر آن‌ها دارای سم‌های کشنده نیستند و در صورت نیش زدن به انسان، با درمان مناسب قابل ترمیم هستند. در ارتفاعات بالاتر از ۴۰۰۰ متر، خزندگان اغلب دیده نمی‌شوند.
بیشتر بخوانید: چشمه تاپ تاپان
چه زمانی مناسب صعود به قله ی دماوند است؟
کوهنوردان حرفه‌ای تا اوایل شهریور به عنوان بهترین زمان برای صعود به قله دماوند را در نظر می‌گیرند، از اواسط خرداد شروع شده و تا اوایل شهریور ادامه دارد. در سایر زمان‌ها، صعود به این کوه خطرناک و چالش‌برانگیز می‌شود. در صورتی که کوهنورد حدود ۷۰ درصد از مسیر را طی کرده باشد و شرایط آب و هوا یا دیگر عوامل نامساعد به نظر بیاید، بهتر است از ادامه صعود منصرف شده و به پایین بازگردد. انجام صعود به این قله باید به همراه یک تیم کوهنوردی حرفه‌ای و با استفاده از وسایل و تجهیزات مناسب و ضروری انجام شود.
مسیرهای اصلی صعود به قله دماوند
برای صعود به قله دماوند راه های زیادی وجود داره که با اونا آشنا میشیم :
شمال شرقی
به عنوان یک راوی کوهنوردی دربارهٔ مسیر طولانی‌ترین صعود به دماوند صحبت می‌کنم، جاده‌ای که در دل جبهه شمال شرقی واقع شده است. دو راه مختلف وجود دارد که به همان نقطه‌ای از دماوند می‌رسند، یکی از این راه‌ها از روستای گزانه و دیگری از روستای ناندل آغاز می‌شود. این دو مسیر در نهایت در پناهگاه طبیعی تخت سلیمان به هم می‌پیوندند.
مسیر شمال شرقی پر از چالش‌ها و جذابیت‌های خود است. از یال یخار شروع شده و از طریق یال ملار، با تلاش‌هایی داغ، به ارتفاعات تخت فریدون می‌رسیم. در این مسیر ما با یخچال یخار نیز روبرو می‌شویم که یکی از معجزه‌های طبیعی این منطقه است.
با قلبی پر از شور و شوق کوهنوردی، در این مسیرهای پرماجرا، طبیعت خلاب و کوه‌های فراوان، ما به سمت قله دماوند حرکت می‌کنیم، همراه با آهنگ باد کوهستان و زمزمه نهایت سرزمین. اینجا جایی است که آدم به واقعیت‌های بزرگی که طبیعت بی‌پایان ارائه می‌دهد، پایبند می‌شود و همه چیز جز حالت آرامش و ارامش قلبی کوهنورد در اینجا خلاصه می‌شود.
شمال
مسیر اینجا از وسط دو یخچال سیوله و دوبی سل رد میشه. برای شروع صعود به قله دماوند، باید از مسیر جبهه شمالی برید، و اونجا باید به روستای ناندل برسید. این روستا تو شمال قله دماونده و برای هر دو مسیر شمالی و شمال شرقی مبدأ یکسانی داره. حواستون باشه که این مسیرها از دشت چم بن شروع میشن.
البته خیلی از کوهنوردا این مسیر جبهه شمالی رو سخت‌ترین مسیر برای صعود به دماوند می‌دونن. شاید دلیلش این باشه که اینجا آب نیست و کوهنوردا باید یا برف رو ذوب کنن یا خودشون آب بردارن تا مشکل کمبود آب نداشته باشن!
جنوب
دماوند یه راه داره که خیلی از ماها ازش خوشمون میاد. این راه خیلی قدیمیه، مرسومه و همینطور راحته برای صعود به قله. شما از سمت جنوب شرقی کوه شروع می‌کنید، از جایی که به پلور معروفه. از اینجا می‌تونید با ماشین‌های آفرود به کمپ اصلی که گوسفند سرا نام داره برید.
وقتی به اونجا می‌رسیدید، پناهگاهی به نام بارگاه سوم پیدا می‌کنید. اینجا مبدأ مسیر صعود به قله دماونده. اگه می‌خواید لوازمتون رو با خودتون نبرید، باربرانی هستن که با قاطر اومدن. شما می‌تونید لوازمتون رو به اون‌ها بدید، بعداً در کمپ بعدی که همون پناهگاه بارگاه سومه، ازشون بگیرید.
غربی
“ببینید، برای رفتن به پناهگاه سیمرغ، شما باید از جهت غربی برید. اولین مرحله از دشت لار شروع میشه، بعد با ماشین‌های آفرود، راهی به سمت روستای پلور پیدا می‌کنید. بعد از اون به کمپ اصلی میرسید، که از مسیر غربی دسترسی داره. ولی اینجا یه مشکل کوچیک داریم، مسیر خیلی تند و شیب داره. به همین خاطر باید با این شرایط آشنا بشید و با ایمنی بالا این مسیر رو طی کنید. اما خوبیش اینه که تو پناهگاه آب نوشیدنی داریم، که البته یکم باید برید تا برسید به اونجا. امیدوارم که تونید لذت ببرید از این ماجراجویی!
روز ملی دماوند
روز ملی دماوند همزمان با جشن تیرگان در استان مازندران و در روز سیزدهم ماه تیر، به نام “تیرماه سیزده شو” جشن گرفته می‌شود. این رویداد توسط انجمن کوهنوردان ایران هر ساله در دامنه‌های قله دماوند، در شهر رینه لاریجان، شهرستان آمل، برگزار می‌شود و به عنوان یک رویداد ملی نیز ثبت شده است. در سال ۱۳۹۱، در روز جشن تیرگان، موسیقی ملی دماوند با اجرای سالار عقیلی و در میان حدود ۹ هزار نفر علاقمند به این رویداد، رونمایی شد.
تصویر روی اسکناس
توی صد سال گذشته، عکس کوه دماوند چندین بار روی یا پشت اسکناس‌های رسمی ایران چاپ شده.
عکس های کوه دماوند
امیدواریم این مقاله از مجله گردشگری برای شما مفید واقع شده باشد.
