راهنمای صعود به قله علم کوه ؛ توضیح مسیر ها و درجه سختی

علم کوه، یکی از کوه‌های فوق‌العاده زیبای شمال ایرانه، که واقعا جای ویژه‌ای تو قلب هر کوهنورد و طبیعت‌دوستی داره. برای آدما که به کوهنوردی علاقه دارن تجربه صعود به قله علم کوه بسیار زیبا است.

در ابتدا باید بگم که ارتفاع این قله واقعاً قابل توجهه. اون در دومین مرتبه از نظر ارتفاعی در ایران قرار داره، با ارتفاعی که بالغ بر ۴۸۰۰ متر از سطح دریا داره. این ارتفاع برای کوهنوردان یک چالش و هیجان بزرگه.

مسیرهای مختلفی برای صعود به قله علم کوه وجود داره، از جمله مسیرهایی که از روستاهای اطراف شروع میشن. مسیرهای اصلی برای صعود شمالی و جنوبی هستن و هر کدوم از اونها تجربه‌های متفاوتی رو برای کوهنوردان ارائه می‌ده. یکی از نکات مهمی که باید بهش توجه کنید اینه که هوا و شرایط جوی در این منطقه بسیار متغیر هستن و باید با دقت برنامه‌ریزی کنید تا در مسیرتون مشکلی پیش نیاد. همچنین ایمنی همیشه در کوهنوردی بسیار مهمه، پس از تجهیزات ایمنی نیز بهره‌گیری کنید.
بیایید همراه با ما به تمام جزئیات و مسیر های صعود به قله کوه علم بپردازیم.

مسیر های صعود به قله علم کوه

صعود به قله کوه علم از طریق مسیرهای مختلف حسابی تفاوت داره. به عبارت دیگه، راه‌هایی که به قله این کوه می‌رسن، همشون با هم فرق دارن.

یکی از این مسیرها، از سمت جنوب کوهه. این مسیر تا قله رو به شما امکان می‌ده که با کمی تلاش و چند ساعت کوه‌پیمایی نسبتاً آسون به قله برسید. ولی وقتی به دیواره شمالی این کوه می‌رسیدید، داستان عوض میشه. اونجا باید با چالش‌های چند صد متری صعود در ارتفاعات بالا دست و پنجه نرم کنید.

در کل، باور کنید که هر کدوم از این مسیرها داستان جداگونه‌ای دارن و تجربه‌ی کوه‌نوردیتون رو به شکل متفاوتی میسازن.

قله علم کوه از مسیر حصارچال: ساده ترین مسیر صعود به علم کوه

برای صعود به قله علم کوه، دو مسیر معروف وجود داره. یکی از اونا از جاده حصارچال یا همون حسارچال (در بعضی منابع به اشتباه هسارچال نوشته میشه) شروع میشه، دیگری هم از جنوب از طریق روستای کلاردشت، رودبارک، ونداربن تا قله علم کوه میرسه.

برای رسیدن به نزدیکی کار در منطقه‌ای به نام تنگ گلو، باید تقریباً ۲۰ کیلومتر روی جاده خاکی رفت. از اونجا به ونداربن می‌شه با ماشین رفت، اما جاده از ونداربن به سمت تنگ گلو خیلی خوب نیست و باید پیاده رفت. بعد از تنگ گلو، ماجراجویی کوهپیمایی شروع میشه و باید حدود ۲ تا ۳ ساعت با پیاده‌روی معمولی برید تا به منطقه حصارچال برسید. اکثر تیم‌ها شب رو اونجا می‌مونن و فردا صبح برای صعود به قله آماده میشن. حصارچال در ارتفاع تقریبی ۳۸۰۰ متری قرار داره.

بعد از اون، مسیر به سمت قله ادامه پیدا میکنه و ادامه دادن به سمت قله هم درگیری فنی خاصی نداره. با حدود ۳ تا ۴ ساعت پیاده‌روی از اینجا به قله می‌رسید.

بیشتر بخوانید: کوه سبلان کجاست

نکات صعود به قله علم کوه از مسیر حصارچال:

1. شبونه، وقتی دارید برای کوهنوردی آماده می‌شوید، بهتره غذای سبکی بخورید. این باعث می‌شه که وقتی به ارتفاع برید، اذیت نشید.
2. قبل از شروع صعود، چک کنید که هوای منطقه چطوره.
3. بهترین زمان برای صعود از این مسیر، ماه‌های تیر و مرداد هستند.

مسیر سیاه سنگ ها علم کوه

می‌خوای از سیاه سنگ بالا بری؟ خب، اول باید به قرارگاه کوهنوردی در ونداربن بری. اونجا ارتفاعش حدوداً ۲۲۰۰ متره. از اونجا پیاده‌رویتو شروع می‌کنی. در ابتدا به ناحیه کشتی سنگ می‌رسی و بعدش از پای کنگلک‌ها به سمت پناهگاه سرچال ادامه می‌ده. پناهگاه سرچال ارتفاعش ۳۸۰۰ متره. تیم‌های زیادی برای صعود از سیاه سنگ تو اینجا شب می‌مونن. بعد از سرچال، مسیر روی یخچال ادامه پیدا می‌کنه تا دروازه جهنم و بعدش علم چال. تو علم چال باید به سمت چپ بری و از سومین شن‌اسکی صعود کنی. خیلی دقت کن که اشتباهاً به شن‌اسکی‌ها نری، وگرنه دردسر پیش میاد.

بعد از این، به گردنه چالون می‌رسی. از اینجا مسیر به سمت قله سیاه سنگ شروع می‌شه، که به شکل دست به سنگه. این بخش مسیر دارای دو سه قسمته که باید با دقت ازشون عبور کنی. زیر قله سیاه سنگ به سمت قله شاخک تراورس می‌ری. بعد از اون به جانپناه سیاه سنگ می‌رسی. قله شاخک تو مقابلت قرار داره، ولی از سمت جنوبی ازش دور می‌زنن و نمیرن روش. با تراورس شاخک، مسیرت با مسیر حصارچال ترکیب میشه و بعد از ۲۰۰ متر پیشرفت به قله می‌رسی.

نکات صعود به قله علم کوه از مسیر سیاه سنگ ها:

1. بهترین زمان برای صعود از این مسیر، ماه‌های تیر و مرداد هستند.
2. توجه داشته باشید که وقتی از قسمت‌های سنگی عبور می‌کنید، باید مراقب ریزش سنگ‌ها باشید.
3. احتمال گم شدن در میان دهلیز‌های مسیر بسیار زیاد است.
4. وقتی که از گردنه چالون به سمت پایین باز می‌گردید، حتما به یاد داشته باشید که از سنگ‌های اسکی سومین شن پایین بروید.
5. مسافت صعود از سرچال تا گردنه چالون زیاد است، حدوداً نیمی از مسیر را طی می‌کنید.

گرده آلمانها

بیشتر بخوانید: عجایب کوه دماوند

مسیر سیاه سنگ، که تا کف علم چال مشابه مسیر اصلی است، واقعاً به ماژیکن‌ها چالش‌های فنی و سختی ارائه می‌ده. این مسیر نیاز به تجهیزات و مهارت‌های ویژه‌ای داره. در اینجا شما با چند کراکس فنی روبرو می‌شوید و باید از طناب و ابزار گذاری استفاده کنید. این یک مسیر واقعی برای ماشین‌های تسلیق کوهنوردی است و نیاز به تمرین و مهارت جدی داره.

۱.وقتی به علم چال می‌رسیم، به سمت راست حرکت کرده و به سمت زیر قسمتی از شانه کوه می‌رویم که به نام “سکوی پناهگاه جلو” یا “سکوی آرش” هم شناخته می‌شود. از اینجا به سمت گردنه‌ی بالا حرکت می‌کنیم. اینجا نکته‌ای مهم است: پیش از رسیدن به گردنه و زیر قله‌ی شانه کوه، می‌بایست تراورس کنیم. این تراورس ما را به گردنه‌ای بین شانه کوه و گرده می‌رساند. از اینجا به بعد، مسیر گرده آغاز می‌شود.

۲. در ابتدای مسیر، یک برج ۱۵ متری وجود دارد که از پنج متری پایین آن شروع به تراورس می‌کنیم، سپس به جلو ادامه می‌دهیم. در اینجا باید از یک شکاف بزرگ عبور کنیم. مسیر ادامه می‌یابد تا به اولین کراکس، که به عنوان دو رکابی شناخته می‌شود، برسیم. در این ناحیه یک کارگاه وجود دارد و باید از سمت راست به بالا صعود کنیم. این قسمت اغلب سختی ۵.۹ را دارد و توجه کنید که زیر پاهایتان خالی است.

۳. پس از صعود حدود ۳۰ متر، به یک رول می‌رسیم که پس از آن به زیر سه رکابی یا پله‌ی غول‌راه می‌رسیم. در سه رکابی، یک پله‌ی رکاب سیم بکسلی وجود دارد. پای چپتان باید روی آخرین پله قرار بگیرد و پای راستتان را در لبه‌ی شکستگی قرار دهید. سپس با دستانتان از منقاری گیر بیاورید و به بالا بروید.

۴. مسیر از اینجا به تراورس بزرگی ادامه می‌یابد که حدود ۱۵۰ متر به سمت راست و تا زیر ناحیه‌ی قیف یخ می‌رود. در انتهای تراورس بزرگ، باید به سمت بالا صعود کنیم و پس از حدود ۱۰۰ متر صعود به قیف یخی می‌رسیم. از قیف یخی، به کراکس سوم که به عنوان تک رکابی شناخته می‌شود، می‌رسیم. تک رکابی دارای سه جاف است و از سمت راست هم راهی دارد. با صعود این قسمت به سنگ سماور می‌رسیم.

۵. وقتی سنگ سماور را مشاهده می‌کنیم، باید به سمت چپ بپیچیم و دو طول دیگر صعود کنیم تا به انتهای مسیر گرده برسیم. در آخرین طول سنگ سماور، دقیقاً پشت سرمان قله‌ای را مشاهده می‌کنیم. در نهایت، از گرده به سمت چپ بپیچیم و پس از مدتی، به قله‌ی کوه می‌رسیم.

نکات صعود به قله علم کوه از گرده آلمانها:

1. حتما باید بدونید که برای صعود کردن، باید اصول کار با طناب و کارفنی رو بلد باشید. همچنین، باید توانایی ابزارگذاری و کارگاه داشته باشید.
2. بهتره که تیم های کوچک رو انتخاب کنید تا تجربه کسب کنید.
3. قبل از شروع صعود، حتما تمرینات فنی انجام بدید و از چند ابزار با اندازه متوسط همراه خودتون ببرید.
4. یک فرند با اندازه یک تا دو مناسبه.

مسیر هری رست یا هاری رست دیواره علم کوه

اینجا مسیری رو بهتون توصیف می‌کنم که توی فصل صعود، به نظر میاد یکم راحت‌تره، حداقل به طور نسبی!

عموماً شروع از پناهگاه خرابه کف علم انجام میشه. تیم‌ها از اونجا یا از پایین به بالا، یا از بالا به پایین حرکت میکنن. واسه رفتن به سمت شن ها، باید از یه مسیر سنگی تند و تیز بگذرین و بعد از عبور از یه شکاف یخچالی به پای دیواره برسین. مسیر هاری رست توی سمت چپ دیواره قرار داره. بعد از صعود به مسافتی حدوداً ۵۰ متری از کارگاه لهستان ۵۲، باید به سمت چپ بپیچین و به سمت قیف هاری رست حرکت کنین.

اولین، دومین و سومین طولها به درجه ۵.۸ یا ۵.۹ اند. می‌تونین این سه طول رو توی دو طول صعود کنین تا زمان بیشتری برای خودتون جلب کنین. بعد از اینا، به زیر کلاهک بزرگ می‌رسین. کلاهک بزرگ به طور معمول ساختگیه و توی سمت چپش خالی خیلی زیادی هست. بعد از این، بالاحرفه‌تر حرکت میکنین تا به زیر کلاهک کوچک برسین. این کلاهک کوچک هم معمولاً ساختگیه و اندازه‌اش کوتاهه. با تجاوز یک طول دیگه به کارگاه یخ یا دوراهی دیواره میرسین که توی سمت راست وارد مسیر فرانسوی‌ها میشین. از اینجا به سمت بالا ادامه میدین و دو سه طولی که پیشتونه به درجه ۵.۱۰ ارزیابی میشن. آخرین طولم ممکنه درجه‌ای بالاتر داشته باشه ولی میشه از مساعدات مصنوعی هم استفاده کرد. بعد از این، وارد ریزشی‌ها میشین. ریزشی‌ها توی مسیر هاری رست، بلندترین ریزشی دیواره هستن که حدوداً سه طول دارن. اصولاً خیلی سخت نیستن، ولی نیاز به دقت دارن. به نظرم مشکل اصلی برای تیم‌ها توی این قسمت، خالی شدن از نظر انرژیه، نه سختیش. بعد از سه طول دیگه، به قله علم کوه در سمت شرقی خواهید رسید.

نکات صعود به قله علم کوه از مسیر هری رست:

1. حتما، قبل از اینکه برید صعود کنید، حتما یه برنامه‌ریزی محکم داشته باشید. باید تو چند دیواره بلند صعود کرده باشید تا مهارتتون قوی بشه.
2. قله‌نوردی هم حیاتیه! باید روی قله نوردی هم تمرین داشته باشید، چون صعود توی دیواره‌های بلند یه ترکیب از دو تاه: سنگنوردی و قله‌نوردیه.
3. یادتون نره که حداقل باید دو سال تجربه سنگنوردی منظم داشته باشید تا بتونید برید دیواره. این تجربه کوه‌نوردی خیلی مهمه.
4. آخرشم یاد بگیرید که سرعت عمل هم مهمه. باید سرعت رو تمرین کنید، چون سرعت یعنی ایمنی.

مسیر فرانسوی ها

طولانی‌ترین مسیر تو اون دیوار به حدود ۱۷ طوله. اول از همه، از ناحیه کارگاه یخ شروع می‌شه که به مسیر هاری معروفه. بعد از اینجا، باید سمت چپ بپیچید و به سمت ترواوس برید. این ترواوس حدوداً چند متره و به طاقچه‌ی آرش می‌رسید.

وقتی از آرش عبور کنید و به سمت پایین ادامه بدید، به دو پاندول با سیم بکسل می‌رسید. این قسمت واقعا زیباست و دیدنیه. بعد از این، حدود ۱۵ متر باید به سمت بالا صعود کنید و بازم به سمت راست ادامه بدید. در اینجا یه نشونه بزنک رو می‌بینید که نشونه‌ی خوبیه. حدوداً ۱۵-۲۰ متر عمودی باید بالا برید. این بخش‌ها بصورت طبیعی یا مصنوعی برای صعود طراحی شدن.

از اینجا به سمت راست به یه طاقچه دیگه می‌رسیدید. این طاقچه قمقمه بعدیه. از طاقچه‌ی قمقمه بعد یک طول خفته باید به سمت داخل قیف برید. بعد از ورود به قیف، ۳ طول ۵۰ متری جلوتونه. طول اول و دوم به صورت طبیعی صعود می‌کنه و طول سوم هم مصنوعیه. نشونه‌ی پایان طول سوم یه رول روی یه تخته سنگ تو سمت راستتونه. از اینجا با ۵۰ متر صعود ریزشی به قله‌ای روی خط الراس می‌رسیدید.

بیشتر بخوانید: نقشه مترو تهران ۱۴۰۲

نکات صعود به قله علم کوه از مسیر فرانسوی ها :

1. مسیر فرانسه خیلی خوبه، تو این مسیر مثل تو یه تالار هستی که دیواره‌هاشو به خوبی می‌تونی ببینی. اما یادت باشه که مسیر خیلی طولانیه، پس باید خیلی سریع کار کنیم.
2. بهتره سه نفری صعود کردن رو کنار بذارید. چون واقعاً سخته و فقط سردردتون رو بیشتر می‌کنه.
3. برای این مسیر، بهتره از کیسه‌ی کوهنوردی با سایز متوسط استفاده کنید، که کارتون رو راحتتر می‌کنه. همچنین تو بعضی قسمت‌های مسیر نیاز به ابزارهای کمکی دارید، پس حتماً اونا رو هم با خودتون داشته باشید.
4. مسیر از دو قسمت مصنوعی و طبیعی تشکیل شده، پس بهتره که به هر دو قسمت با دقت و تمرکز بپردازید.

پناهگاه های علم کوه

علم کوه در کل چهارتا پناهگاه داره که در ادامه با اونا آشنا میشویم:

• یکی از این پناهگاه‌ها، پناهگاه ونداربنه که در منطقه ونداربن واقع شده. اینجا دارای سالن غذاخوری، پارکینگ، و اتاقهای خصوصیه. همچنین یک موزه کوهنورد هم توی این پناهگاه وجود داره که جالبه برای دیدن. اینجا به عنوان پایگاه اصلی برای صعود علم کوه معمولاً انتخاب میشه.

• پناهگاه سرچال دیگه یک انتخاب دیگه در این منطقه‌ست که توی ارتفاع ۳۸۰۰ متری قرار داره. این پناهگاه اتاق‌های مختلف و تخت‌های دو طبقه داره. تو فصل تابستان اغلب آب داره و همچنین می‌تونین از شبکه موبایل هم استفاده کنین.

• همچنین جانپناه سیاه سنگها یه جای خیلی خوبه که در ارتفاع ۴۵۵۰ متری واقع شده و معمولاً برای شبمانی اضطراری بعد از صعود دیواره یا مسیرهای دشوار استفاده میشه.
• جانپناه خرسان هم در نزدیکی قله علم کوه و قله خرسان قرار داره و شرایطی مشابه جانپناه سیاه سنگها رو داره.

بیشتر بخوانید: آبشار اسکندر تبریز

درجه سختی صعود به قله علم کوه

ببینید، یکی از انتخاب‌های ممکن برای صعود به قله، مسیر حصارچاله. از این مسیر میشه راحت به قله رسید بدون اینکه به مسائل فنی فکری کنید. ولی مهمه که بدونید تو فصل زمستون از این مسیر استفاده کردن خیلی خطرناکه به دلیل بهمن های زیاد.

اما اگه به رخ شمالی کوه نگاه کنید، با مسیر سیاسنگها روبرو میشید. اینجا دستتون به سنگ میاد و ممکنه با خطراتی مثل ریزش سنگ روبرو بشید. این مسیر ساده‌تر از حصارچاله است، ولی به هر حال باید دقت کافی رو داشته باشید. از طرفی، مسیرهای گرده آلمانها و دیواره علم کوه احتیاج به تجربه و مهارت‌های بالایی در دیواره‌نوردی و سنگنوردی دارن. برای انجام این مسیرها، گاهی نیازه که سنگنوردان سال‌ها تمرین کنند و تجربه کافی رو کسب کنند.

خلاصه‌ترین حرفی که می‌شه زد اینه که قله علم کوه، به اندازه‌ی تنوع مسیرهاش، درجه‌ی سختی‌های مختلفی رو ارائه می‌ده. برای انتخاب مسیر مناسب، باید به مهارت‌ها و تجربه‌تون اعتماد کنید و با شرایط فصلی هم آشنا باشید.

خطرات صعود به قله علم کوه

یکی از چیزهای خیلی مهمی که باید توی کوهنوردی بهش توجه داشته باشیم، خطر ریزش سنگه که میتونه توی هر مسیری که بریم پیش بیاد. حتی توی مسیرهای ساده‌تر نزدیک به قله‌ها هم این مشکل وجود داره.

وقتی که به صعودهای پیچیده‌تر میرسیم، خطرهای دیگه‌ای هم وجود دارن. مثلاً ممکنه از مسیرها و سیاسنگها سقوط کنیم، یا توی صعودهای زمستانی در نواحی مثل کنگلک ها به مشکل بخوریم. اینجا باید خیلی دقت کنیم.

بعضی وقتا فشار کوه و فعالیت زیاد می‌تونه باعث خستگی شدید بشه و ممکنه اشتباه کنیم، پس باید انرژی‌هامون رو کنترل کنیم. و اگر مهارت کافی در استفاده از طناب نداشته باشیم، ممکنه مواقعی که نیاز به طناب داریم به مشکل بخوریم. این موارد رو هم باید در نظر بگیریم تا کوهنوردی ایمن‌تری داشته باشیم.