کوه های ایران به عنوان یکی از مهمترین ویژگیهای جغرافیایی این کشور، تاریخچهٔ فرهنگی، طبیعی و زیباییهای خاص خود را به ارمغان میآورند. این سرزمین دارای توده های کوهی منحصر به فردی است که از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب کشور امتداد دارند. کوه های معروفی چون البرز، زاگرس، کوه بینالود و دماوند به تنهایی نمایانگر تنوع زمین شناسی و طبیعت غنا را در این منطقه ایجاد میکنند. این کوه ها به طور همزمان نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ ایران ایفا کرده اند.
از دورانهای باستان تا امروز، این کوه ها محل عبور و مرور مسافران، مکان های مذهبی و معنوی، و مناطقی برای تجربه های توریستی متنوع بودهاند. گردشگران و ماجراجویان همواره به دنبال کشف زیبایی های خیرهکنندهٔ کوهستانهای ایران بودهاند که به عنوان یکی از دستاوردهای فرهنگی این سرزمین، جاذبههای منحصر به فردی را برای بازدید کنندگان ارائه میکنند.
کوه های معروف ایران
دماوند
دماوند یکی از کوه های ایران، با ارتفاع بالغ بر ۵۷۱۰ متر، بالاترین قله کوهستان البرز و همچنین بالاترین نقطهٔ کشور ایران است. این کوه در فاصلهٔ نزدیکی تهران، پایتخت ایران، قرار دارد و به عنوان یک مقصد محبوب برای علاقهمندان به کوهنوردی و طبیعت گردی شناخته میشود. دماوند با چشم اندازهای خیره کنندهای از درهها، رشته های کوهستانی و مناظر طبیعی فوقالعاده، یکی از جاذبههای گردشگری منحصربهفرد ایران محسوب میشود. همچنین این کوه به لحاظ فرهنگی نیز مهمیت دارد و در اساطیر و داستانهای مختلف ایران جایگاه ویژهای دارد.
از نظر طبیعی، دماوند به عنوان یک کوهستان زیبا و چشمنواز شناخته میشود. در فصول مختلف سال، این کوهستان به تغییرات زیبایی در مناظر خود پیش میدهد. از یک سو، برفپوشانی زمستانی که مناظری سفید و سرسبز را ایجاد میکند، و از سوی دیگر، تازهسبزیها و گلهای بهاری که زمین را زیبا میکنند. دماوند به عنوان یک مقصد محبوب برای کوهنوردان و طبیعتگردان از سرتاسر دنیا جذب میشود و مسیرهای مختلفی با درجههای مختلف سختی برای صعود به قله آن وجود دارد.
علم کوه
کوه علم کوه یکی از جاذبههای طبیعی و تاریخی مهم در ایران است. این کوه در استان فارس واقع شده و ارتفاع آن حدود ۳۸۵۰ متر از سطح دریا میباشد. علم کوه به دلیل دارا بودن آثار باستانی و تاریخی ارزش ویژهای در کوه های ایران دارد و محلی مناسب برای تحقیقات زمین شناسی و جغرافیایی است.
وجود غارهای تاریخی و تختههای نقش برجسته بر سطح صخرههای این کوه، به عنوان شواهدی از حضور انسانهای اولیه در این منطقه، تاریخچه عمیقی را به نمایش میگذارد. همچنین، مناظر طبیعی زیبا و پانورامایی از قلهها و درههای اطراف علمکوه، این مکان را به یک مقصد محبوب برای گردشگران و علاقمندان به کوهنوردی تبدیل کرده است.
سبلان
کوه سبلان یکی از ارتفاعات طبیعی بارز و زیبای ایران است که در استان همدان واقع شده است. این کوه با ارتفاع بالغ بر ۴۱۵۰ متر از سطح دریا، جزء از رشته کوه های زاگرس و کوه های ایران میباشد همچنین به عنوان یکی از مقاصد طبیعت گردی و کوه نوردی محبوب در ایران شناخته میشود. گسترههای سبلان پر از پوششهای گیاهی متنوع، رودخانهها و آبشارهای زیباست که به زیبایی و جذابیت این منطقه افزوده است.
علاوه بر طبیعت بکر و دیدنی، سبلان از مناطق باستانی و تاریخی نیز برخوردار است که موازینی از فرهنگ و تاریخ ایران را در خود جای دادهاند. به عنوان یک مقصد محبوب در فصول مختلف سال، کوه سبلان با فراهم کردن فرصتهای متنوع برای تفریح، ماجراجویی و استراحت، جذب گردشگران و علاقمندان به طبیعت و ماجراجویی خواهد شد.
سهند
کوه سهند یکی از جاذبههای طبیعی و تاریخی واقع در جنوب شرقی ایران است که از جمالهای خاص خود برخوردار است. این کوهستان با قلههای فراز و فرود، درههای سبز و آبشارهای آرام و پرآب، یک مناظره طبیعی منحصر به فرد را به ارمغان میآورد. واقع در استان کرمان، کوه سهند بهعنوان بخشی از رشته کوه های زاگرس به ارتفاعاتی چشمگیر میافتد و به عنوان یک مقصد محبوب برای گردشگران علاقهمند به طبیعتگردی، کوهنوردی و پیادهروی شناخته میشود.
از جاذبههای معروف کوه سهند میتوان به دره های زیبا و پراز گلهای وحشی، غارهای جذاب و آبشارهای خیرهکننده اشاره کرد که هر ساله مسافران زیادی را به خود جذب میکند. همچنین، ارتباط این منطقه با اساطیر و داستانهای محلی، آن را به یک مقصد فرهنگی نیز تبدیل کرده است.
دنا
کوه دنا، با ارتفاع حدود ۴۱۷۶ متر، بالاترین قله کوه های ایران و نیز قلهای برجسته در رشته کوه های زاگرس میباشد. این کوه، که در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است، به عنوان یکی از طبیعتآرامکنندهترین و دیدنیترین نقاط ایران شناخته میشود. اطراف کوه دنا به زیبایی درختان جنگلی، چشمهها و رودخانههای کوچک، مراتع سبز و گلهای زیبا تزیین شده است. برای علاقهمندان به کوهنوردی، دنا بهعنوان یک چالش مهم شناخته میشود و صعود به قله آن تجربهای بینظیر و البته چالشبرانگیز را به همراه دارد.
همچنین، اعتقادات مذهبی و مردمی نیز به این کوه منجر شده که محلهای مذهبی و زیارتی در اطراف آن احداث شده باشند، که باعث شده تا کوه دنا به یک مقصد مذهبی نیز تبدیل شود.
شیر کوه
کوه شیرکوه یکی از کوه های ایران است که در استان فارس واقع شدهاست. این کوه به عنوان یک نشانه بارز از زیباییهای طبیعت و تنوع منظرهای کشور، چشماندازی منحصر به فرد را به همراه دارد. با شیبهای خلاب و قلههای کوهی متعدد، کوه شیرکوه از دور به نظر میآید که به آسمان رسیده و به عنوان یک نماد از استواری و اراده ایستاده است.
این منطقه به علاوه از دیدگاه گردشگری، اهمیت تاریخی دارد؛ زیرا معتقد است که در گذشته به عنوان محلی برای فرهنگهای باستانی مورد استفاده قرار گرفته است. کوه شیرکوه با فراوانی گیاهان و جانوران منحصر به فرد، جذب محبان طبیعت و کوهنوردان را به سوی خود میکشاند و تجربهای خارقالعاده از زیباییهای بکر طبیعت ارائه میدهد.
کوه تفتان
کوه تفتان، بلندترین قله استان سیستان و بلوچستان، با قامتی استوار و سر به فلک کشیده، همچون نگینی درخشان در دل این خطه کویری میدرخشد. این کوه که از جاذبههای گردشگری بینظیر ایران به شمار میرود، به ویژه کوهنوردان و صخرهنوردان را به سوی خود رهنمون میشود.
رشتهکوه تفتان از چهار قله تشکیل شده که سه تای آنها آتشفشانی هستند و دود و گاز گوگرد همواره از دهانههای آنها به بیرون متصاعد میشود. بلندترین قله این رشتهکوه، با ارتفاعی معادل 3941 متر، تنها برای کوهنوردان حرفهای قابل صعود است.
آخرین فوران این آتشفشان 6900 سال پیش رخ داده و از آن زمان تاکنون، دود و گوگرد از دهانه آن به بیرون متصاعد میشود. نام تفتان برگرفته از واژه “تپت” در زبان محلی به معنای گرما است.
قلههای تفتان در گسترهای به طول 12 کیلومتر پراکنده شدهاند. مشهورترین قله آتشفشانی این رشتهکوه، “چهل تن” نام دارد. این نام برگرفته از افسانهای است که حکایت از گم شدن چهل تن از رهروان طریق حقیقت در این کوه دارد. “زیارت” نام دیگر این قله است. از دیگر قلههای تفتان میتوان به مادر کوه، صبح کوه و نر کوه اشاره کرد.
کوه های آلاداغ لار
کوههای رنگینکمانی آلاداغ لار یکی از شگفتانگیزترین پدیدههای زمینشناسی ایران هستند. این کوهها در دو منطقه مجزا گسترده شدهاند:
منطقه اول: در استان زنجان، در حوالی شهرستان ماهنشان و میانه.
منطقه دوم: در شمال شهر تبریز، در جاده اهر.
وسعت این کوهها به حدود ۷۰ کیلومتر مربع میرسد و به همین دلیل، از نقاط مختلف دو استان آذربایجان شرقی و زنجان قابل مشاهده هستند. بخش اعظم آلاداغ لار در استان زنجان و در حوزه شهرستان ماهنشان قرار دارد. به همین دلیل، اگر به ماهنشان سفر کنید، میتوانید در دو طرف جاده از تماشای چشمانداز بینظیر این کوهها لذت ببرید.
کوه صفه اصفهان
کوه صفه، با ارتفاعی معادل ۲۲۵۷ متر، در جنوب شهر اصفهان و به عنوان بخشی از رشته کوه زاگرس، خودنمایی میکند. این کوه که به بام اصفهان نیز شهرت یافته، گنجینهای از جاذبههای طبیعی مانند غارها و چشمههای خروشان را در خود جای داده است.
صفه دارای دو قله شمالی و جنوبی است. قله جنوبی از ارتفاع بیشتری برخوردار است، اما قله شمالی چشمانداز خیرهکنندهای از شهر اصفهان را به نمایش میگذارد. عظمت این کوه به گونهای است که از دور نقاط مختلف شهر قابل مشاهده است. برای رسیدن به بام اصفهان، میتوانید از تلهکابین یا مسیرهای کوهنوردی استفاده کنید. در ارتفاعات کوه، تپههای هزار دره با خاک سرخرنگ و همچنین شاه کوه و دلیجان اصفهان خودنمایی میکنند. پس از صعود به قله، با قلعهای تاریخی و مستحکم روبرو خواهید شد که نشاندهنده سابقه دیرینه کوه صفه به عنوان پایگاه و پناهگاه برای مردم شهر است.
شیطان کوه
این کوه پوشیده از جنگلهای انبوه و سرسبز، در شرق گیلان و در نزدیکی شهر لاهیجان واقع شده است. این کوه، بخشی از رشته کوههای البرز است و به عنوان یکی از مشهورترین جاذبههای گردشگری لاهیجان و گیلان شناخته میشود. لاهیجان به خاطر چای خوش عطر و طعمش مشهور است، اما نوشیدن چای در ارتفاعات شیطان کوه، با چشماندازهایی از شهر و استخر لاهیجان، تجربهای منحصر به فرد و به یاد ماندنی را برای شما رقم خواهد زد.
دسترسی به شیطان کوه بسیار آسان است. این کوه در قلب شهر لاهیجان قرار گرفته و نیازی به طی مسافتهای طولانی یا تدارکات خاص برای رفتن به آن نیست. شیطان کوه در فاصله ۳۵۱ کیلومتری تهران قرار دارد و با ماشین حدود ۴ ساعت و ۴۸ دقیقه طول میکشد تا از تهران به این مکان برسید. برای رفتن به بام لاهیجان و تماشای غروب آفتاب بر فراز شهر، نیازی به تجهیزات یا امکانات رفاهی خاصی نیست. همه چیز برای لذت بردن از این منظره زیبا فراهم شده است. از فراز بام لاهیجان، چشمانداز کاملی از شهر و استخر لاهیجان را خواهید داشت.
کوه کلکچال
کلکچال، یکی از مسیرهای امن کوهنوردی اطراف تهران، با قلهای که جزئی از رشته کوه البرز محسوب میشود، گزینهای ایدهآل برای تفریح و ورزش در طبیعت است. مزیت کلکچال این است که صعود به آن نیاز به تخصص و تجربه کوهنوردی حرفهای ندارد. با کمی آمادگی بدنی و با داشتن لباس و کفش مناسب، میتوان بخشی از مسیر را به راحتی و با خیال راحت طی کرد.
مسیر محبوب برای رسیدن به کلکچال، از پارک جمشیدیه در خیابان امیدوار آغاز میشود. برای رسیدن به پارک جمشیدیه میتوان از اتوبوس، تاکسی و مترو استفاده کرد. بعد از رسیدن به میدان تجریش، به راحتی با اتوبوس یا تاکسیهای خط تجریش-کلکچال یا تجریش-جمشیدیه به مقصد نهایی خواهید رسید. ورودی مسیر کوهنوردی داخل پارک و نزدیک کیوسک فدراسیون کوهنوردی قرار دارد.
مسیر از ابتدای پارک تا پناهگاه حدود 5 کیلومتر است. در پناهگاه میتوان استراحت کرد و سپس مسیر را برای صعود به قله کلکچال ادامه داد.
پیادهروی و کوهپیمایی در کلکچال، با هوای پاک و به دور از آلودگی صوتی، خستگی را از تن بیرون میکند و فرصتی برای لذت بردن از طبیعت و تماشای چشماندازهای زیبا فراهم میکند.
کوه های مریخی
کوههای مریخی چابهار که با نام کوههای مینیاتوری نیز شناخته میشوند، از جاذبههای برجسته گردشگری استان سیستان و بلوچستان به شمار میآیند و بخشی از طبیعت شگفتانگیز شهر چابهار را تشکیل میدهند. این کوهها با فرمهای عجیب و غریب و ترکیب رنگی متفاوت، ظاهری فضایی و غیرزمینی دارند که به همین دلیل به آنها لقب “مریخی” داده شده است.
متاسفانه این پدیده طبیعی کمتر از آنچه که باید مورد توجه قرار گرفته و تاکنون تلاشی جدی برای ثبت آن بهعنوان یک ژئوپارک ملی در سطح جهانی انجام نشده است، اگرچه امید میرود در آیندهای نزدیک شاهد این اتفاق باشیم. این منطقه در فاصله ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری چابهار قرار گرفته و تا کیلومترها امتداد دارد. یکی از شگفتیهای خاص این ناحیه، دریاچه صورتی لیپار است که در میان این کوهها به چشم میخورد. رنگ صورتی این دریاچه یکی از جذابترین ویژگیهای طبیعی ایران است و ترکیب این دریاچه با کوههای مریخی چشماندازی منحصربهفرد و جذاب را خلق کرده است.