حرم امام رضا | نقشه + هتل و جاهای دیدنی نزدیک آن

حرم امام رضا (ع) یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین جاذبه های گردشگری مشهد به حساب میاد که سالانه میلیون‌ها نفر از همه جای ایران و حتی از کشورهای دیگه راهی میشن تا یه زیارت از نزدیک داشته باشن. حضرت علی ابن موسی الرضا (ع)، امام هشتم شیعیان، تو این مکان به خاک سپرده شده و واقعاً اینجا یه جورایی قطب معنوی ایران به حساب میاد. این حرم بارها و بارها بازسازی و بزرگتر شده، ولی جذابیتش نه تنها کم نشده، بلکه هر سال بیشتر هم میشه. از اونجایی که حرم خیلی بزرگه و چندین صحن و بخش مختلف داره، اگه اولین بارته که میری مشهد، حتماً یه نقشه حرم با خودت داشته باشی. مخصوصاً وقتی حرم شلوغه و کلی آدم از سراسر دنیا اومدن، ممکنه گم شی یا راه رو پیدا نکنی. با این نقشه راحت‌تر می‌تونی بخش‌های مختلف حرم مثل صحن‌ها، گلدسته‌ها و مکان‌های زیارتی رو پیدا کنی. تا آخر این مقاله از مجله گردشگری همراه باش تا بتونی با همه جای این جاذبه آشنا بشی.

حرم امام رضا کجاست؟

حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام، توی محله بالا خیابان مشهد قرار گرفته. خود حرم تو بلوار امام رضا، توی منطقه باب‌الرضا قرار داره که به خاطر رفت و آمد زائرین همیشه شلوغه. البته اطراف حرم، خیابون‌ها و راه‌های فرعی زیادی هست که همه به طریقی به حرم می‌رسن. اما در کل، چهار تا خیابون اصلی داریم که از جهات مختلف به حرم امام رضا می‌رسن: خیابون طبرسی که شمال حرم قرار داره، خیابون نواب صفوی در شرق، خیابون شیرازی در غرب و خیابون امام رضا هم در جنوب حرم هستش.

لوکیشن حرم روی نقشه

مسیر دسترسی به حرم امام رضا

• اگر با ماشین شخصی به مشهد سفر کردی، باید بدونی که مسیرهای اطراف حرم همیشه شلوغ‌اند، مخصوصاً توی روزهای شلوغ یا صبح زود! پس بهتره از قبل برنامه‌ریزی کنی. اگه از سمت غرب میای، راحت به میدان شهدا می‌رسی و بعدش می‌تونی وارد خیابان شیرازی بشی. از اونجا هم به زیرگذر حرم می‌رسی و بعد از پارک کردن، خودت رو به حرم برسون. اگه از سمت شرق داری میای، می‌تونی بری خیابان نواب صفوی و به زیرگذر حرم برسی. حالا اگه از شمال میای، باید به بلوار طبرسی بری و انتهای بلوار هم به صحن ورودی حرم می‌رسی. و اگر از سمت جنوب به مشهد میای، با وارد شدن به بلوار امام رضا و بعد میدان بیت المقدس، می‌تونی به زیرگذر حرم برسی.
• اما اگه دوست داری با وسایل نقلیه عمومی بری، مترو یکی از بهترین گزینه‌هاست. از هر کجای شهر که باشی، می‌تونی به یکی از ایستگاه‌های مترو برسی. ایستگاه شهدا از شرق، ایستگاه بسیج از جنوب، ایستگاه شهید مفتح و هفده شهریور از غرب، همه به حرم می‌رسند. اینطوری می‌تونی با خیال راحت و سریع به حرم برسی. برای اطلاعات بیشتر میتونی به نقشه مترو مشهد یه نگاهی بندازی.
•  اگه می‌خوای به صورت اقتصادی‌تر سفر کنی، اتوبوس‌ها هم گزینه خوبی‌اند. ایستگاه‌های اتوبوس تندرو توی همه‌جای مشهد پیدا می‌شن و بلیط‌شون هم خیلی ارزون‌تر از تاکسی‌هاست. با سوار شدن به اتوبوس و پیاده شدن در ایستگاه‌های نزدیک حرم مثل ایستگاه بسیج، به راحتی می‌تونی خودت رو به حرم برسونی و یه زیارت دلچسب داشته باشی.

نقشه حرم امام رضا و خیابان های اطراف

حرم امام رضا چند درب ورودی دارد؟

حرم امام رضا (ع) ورودی‌های مختلفی داره که هر کدوم به یکی از خیابون‌های اصلی اطراف متصل می‌شن. ورودی‌های اصلی حرم پنج‌تا هستن که هرکدوم یه اسم خاص و مسیر خودش رو داره. مثلاً از خیابون شیخ طبرسی می‌رسی به ورودی شیخ طبرسی که یه مسیر مهم و پرتردد برای زائرینه. بعد می‌رسیم به ورودی شیخ طوسی که از خیابون آیت‌الله شیرازیه، اینم یکی دیگه از راه‌های شلوغیه که زائرا ازش استفاده می‌کنن. باب حر عاملی هم از خیابون شهید نواب صفویه، اونم ورودی خاص خودشو داره که نزدیک به خیلی از زائراخونه‌ها و هتل‌هاست. حالا بریم سراغ دو تا ورودی معروف دیگه: یکی باب‌الجواد که از خیابون شهید اندرزگو راه داره و یکی باب‌الرضا که از خیابون امام رضا می‌ری داخل. این دوتا ورودی معمولاً خیلی محبوبن و به نوعی شلوغ‌ترین مسیرها برای ورود به حرم به حساب میان، چون نزدیک به ایستگاه‌های مترو و اتوبوس و مراکز خرید اصلی مشهدن.

نقشه ورودی های حرم امام رضا

تاریخچه حرم امام رضا

بعد از شهادت امام رضا (ع) تو سال ۲۰۳ هجری قمری که توسط مأمون عباسی اتفاق افتاد، پیکر پاکشون رو توی سناباد توس، جایی که الان مشهد امروزیه، به خاک سپردن. از اون موقع تا حالا، این آرامگاه کم‌کم بزرگ و بزرگ‌تر شد و تبدیل به یکی از مهم‌ترین مراکز زیارتی و مذهبی برای شیعیان شد. توی این چند قرن، کلی از شاهان و پادشاهای ایران، مخصوصاً صفوی‌ها و قاجاری‌ها، توی ساخت و ساز و بازسازی حرم امام رضا (ع) نقش مهمی داشتن و هر کدوم یه چیزی بهش اضافه کردن.

آیا حرم امام رضا از طلا است؟

ماجرای طلاکاری گنبد حرم امام رضا (ع) برمی‌گرده به زمان شاه تهماسب صفوی که اولین بار به فکرش افتاد گنبد رو طلاکاری کنه. قبل از اون، نمای گنبد با کاشی سبز پوشیده شده بود و بعد از پیروزی تهماسب توی جنگ با ازبکا، اون تصمیم گرفت به احترام حضرت رضا (ع) گنبد رو با طلا بپوشونه. البته خیلی از منابع دقیق نمی‌گن که دقیقاً چه سالی این کار رو انجام داده، ولی احتمال می‌دن حدود سال ۹۴۰ قمری بوده باشه. بعدها شاه عباس صفوی که قول داده بود اگه مشهد رو از دست ازبکا پس بگیره، پیاده بره زیارت حرم امام رضا، این قولش رو عمل کرد و علاوه بر زیارت، دستور داد گنبد رو تعمیر و کتیبه‌ای بهش اضافه کنن. از اون به بعد، هر وقت گنبد نیاز به مرمت داشته، سلاطین صفوی یا پادشاه‌های بعدی دست به کار شدن و این کار رو انجام دادن. یه اتفاق مهم دیگه که نباید فراموش کنیم، قضیه به توپ بستن حرم توسط روس‌هاست که تو سال ۱۳۳۰ قمری اتفاق افتاد. روسا اومدن و کلی خسارت به گنبد و حرم وارد کردن. بعد از این ماجرا، دوباره شروع کردن به تعمیرات گنبد و تا سال‌ها این مرمت‌ها ادامه داشت. آخرین طلاکاری گنبد هم مربوط به دهه ۵۰ شمسیه، که کارگران پاکستانی و استادکارای ایرانی دست به کار شدن و گنبد رو از نو طلاکاری کردن.

حرم امام رضا چند صحن دارد؟

این حرم مطهر 9 تا صحن داره که در ادامه بهتون معرفی میکنیم:

• صحن آزادی، همون که قبلاً بهش می‌گفتن صحن نو، از زمان فتحعلی‌شاه قاجار ساخته شده و یکی از بخش‌های مهم حرم به حساب میاد. ایوان معروفش که به اسم ایوان ناصری شناخته می‌شه، خیلی خوشگله و زمان ناصرالدین شاه طلاکاری شده، فقط مخصوص خانم‌ها هم هست. از سمت دیگه، ایوان ساعت توی همین صحن با اون ساعت قدیمی‌اش که هدیه مظفرالدین‌شاه بوده، هنوز هم جذابیت خودش رو داره.
•  صحن انقلاب. قدیمی‌ترین صحن حرم که ساختش به دوران تیموری و صفوی برمی‌گرده. پنجره فولاد معروف هم تو همین صحن قرار داره. این پنجره شاید یکی از اون بخش‌های حرم باشه که بیشتر زائرها دوست دارن وقت زیارت کنار اون باشن. نقاره‌خونه هم که یه رسم قدیمی و باحال حرم هست، تو همین صحن قرار گرفته و هر روز دم غروب نقاره می‌زنن. شاید باورت نشه ولی این رسم از زمان گوهرشاد خانم شروع شده و هنوز ادامه داره.
• صحن بعثت یا همون صحن امام خمینی که تو دوره پهلوی ساخته شده. قبلاً تو اینجا یه مدرسه و چند مغازه قدیمی بوده ولی الان این صحن رو با اون فضای بزرگی که داره، حسابی توسعه دادن. قسمتی از این صحن هم که سرپوشیده شده به اسم رواق امام خمینی شناخته می‌شه.
•  صحن جمهوری اسلامی می‌رسه. این صحن هم خیلی قشنگه و شبیه صحن انقلابه، با مناره‌ها و سقاخونه‌های خاص خودش. ضمناً یه قبرستان کوچیک هم زیر این صحن هست که شهدای انفجار عاشورای سال 1373 رو توش دفن کردن.
• بزرگ‌ترین صحن حرم، صحن جامع رضویه. این صحن با 117 هزار متر مربع مساحت، ظرفیت حدود 70 هزار نمازگزار رو داره و یه فضای عظیم برای زیارت و عبادته. سه تا ایوان معروف به اسم‌های باب‌الکوثر، باب‌الغدیر و ولی‌عصر هم داره.
•  صحن هدایت جزو جدیدترین صحن‌های حرمه. این صحن بیشتر به دانشگاه علوم اسلامی و بنیاد پژوهش‌های اسلامی وصله و یه فضای خاص و علمی به حرم داده.
• صحن قدس، همون صحن کوچیکی که به قبه‌الصخره بیت‌المقدس شباهت داره، هم از فضاهای دل‌نشین حرم هست که آدمو یاد شهر قدس و اون قبه معروفش می‌ندازه.
• صحن کوثر که نزدیک صحن آزادی و رواق امام خمینی قرار داره، یه فضای آروم و زیباست که تمام کاشی‌کاری‌ها و نوشته‌هاش به نام حضرت فاطمه زهرا (س) مزین شده.
• در نهایت، صحن غدیر رو داریم که تو جنوب غربی حرم قرار گرفته و اسمش از واقعه غدیر خم الهام گرفته. کتیبه‌ها و کاشی‌های این صحن پر از نام حضرت علی (ع) هستن و حس خاصی رو به زائر منتقل می‌کنن.

یه سری از مکان های مهم که اکثرا دنبالشن، توی جدول زیر برات آوردم که بدونی دقیقا توی کدوم صحن قرار گرفته:

نقشه صحن های حرم امام رضا

آیا حرم امام رضا جای خواب دارد؟

اگه قصد داری چند ساعتی توی حرم امام رضا (ع) استراحت کنی، آستان قدس یه خدمات ویژه‌ای برای زائرا گذاشته. چه روز باشه، چه شب، می‌تونی یه جای راحت پیدا کنی و نفسی چاق کنی. اگه مرد باشی، می‌تونی بری به ایوان ولی عصر (عج) و اگه خانم باشی، رواق حضرت زهرا (س) منتظرته. از ساعت 2 تا 5 بعدازظهر می‌تونی اینجا بشینی و یه خستگی در کنی. شب‌ها هم واسه مردا توی صحن امام حسن مجتبی (ع) جا گذاشتن و برای خانما هم توی رواق حضرت زهرا (س) مکانی فراهمه. اگه می‌خوای شب بمونی، باید ساعت 9 شب معرفی‌نامه بگیری و حتماً کارت شناسایی معتبرت رو هم ببری. البته، اگه اون شب دعا یا مراسم خاصی باشه، پذیرش رو می‌ذارن از ساعت 11 شب به بعد. مردا واسه ثبت‌نام باید برن به صحن امام حسن مجتبی (ع) و خانما هم به اتاق 105 که روبروی باب‌السلام، کنار ایکس ری امواته.

هتل های نزدیک به حرم امام رضا

اگه خواستید نزدیک حرم اقامت داشته باشید، میتونید به لیست بهترین هتل مشهد یه نگاهی بندازید که چنتاشو توی جدول زیر براتون آوردیم:

جاهای دیدنی نزدیک به حرم امام رضا