جنگل ارسباران ، واقعاً یکی از اون جاهای خوش‌آب و هوا و قشنگ استان آذربایجان شرقیه، که هر ساله گردشگرها رو به سمت خود جذب می‌کنه. اینجا خلاصه‌ای از زیبایی‌های طبیعی و تاریخی ایرانه که شاید خیلی‌ها ازش خبر ندارن.
اونقدر طبیعت تو ارسباران دلنشینه که تقریباً از یاد می‌بری که دنیای پرترافیک و شلوغ شهری وجود داره. جنگلها و کوهها و درختان باورنکردنی اینجا، حس و حالی به آدم می‌ده که فقط توی یکی از داستانهای خیالی داره چرخ می‌زنه. بچه‌ها و بزرگترها هم می‌تونن تو این دل طبیعت بازی کنن و از تماشای زیبایی‌های طبیعت لذت ببرن.
ولی نکته جالب اینه که اینجا با جنگلهای شمالی کشور فرق داره. جنگلهای اینجا ساختار هیرکانی ندارن و مثل دیگر مناطق جنگلی شمال، کمی بیشتر ناشناخته مونده. به هر حال، این تنوع و اختلافها تجربه گردشگران رو واقعاً جذاب می‌کنه. با این همه چیز زیبا در طبیعت، ارسباران همچنان به یادگارهای تاریخی بزرگی هم داره. بازدید از اماکن تاریخی این منطقه، مثل قلعه‌ها و معابد باستانی، یه سفر در زمانه و فراموش‌نشدنی میشه.
به هر حال، ارسباران یه جای واقعاً ویژه‌ایه که برای گردش و تجربه زیبایی‌های طبیعت و تاریخ ایران، باید حتماً یه سر به اینجا بزنید. تا ببینید چه چیزی تو این دل طبیعت زیبا پنهان شده.
جنگل ارسبان کجاست؟
جنگل های ارسباران، توی اون سوی رود ارس و در شمال استان آذربایجان شرقی واقع شده. اینجا یه جاهای خیلی زیبا و دلنشینه که حدود ۱۳۰ هزار هکتار از زمین‌هاشون رو گرفته. تا قبل از اینکه جنگلها خراب شن، ارسباران از جلفا تا مغان و کوه‌های سبلان، بزقوش و سهند رو می‌پوشوند. ولی الان به دلایل مختلفی، مثل تخریب جنگلها، محدود شده و فقط در مرز شهرستان‌های کلبیر، ورزقان و اهر باقی مونده.
ارسباران یه جاهای دیگه هم به نام‌های “قره داغ”، “آرازبار” و “قراچه داغ” شناخته میشه. این منطقه یکی از بهترین مقاصد گردشگری طبیعی کشوره و به دلیل زیبایی‌ها و چشم‌اندازهای شگفت‌انگیزی که داره، همه رو شگفت‌زده می‌کنه.
خبر خوب اینه که بیش از ۷۰ هزار هکتار از این منطقه به عنوان “ذخیره‌گاه زیست‌کره” توی یونسکو ثبت شده. یونسکو اینجا رو به عنوان یه محل خیلی مهم برای حفظ طبیعت و جلوگیری از تخریبش تایید کرده. این منطقه میان مناطق مختلفی مثل خزری، مدیترانه‌ای، قفقازی و کوه‌های بلند با ارتفاع بیش از ۲۲۰۰ متر، دشت‌های خشک، مرتع‌ها، جنگلها، مرتفعات آلپی، چشمه‌ها و رودخونه‌ها واقع شده. یعنی تو اینجا همه چیزو پیدا می‌کنید، از طبیعت زیبا تا مناظر دیدنی فراوون.
از تبریز تا جنگل ارسباران حدوداً ۲۲۰ کیلومتر فاصله داره، به عبارت دیگه حدوداً ۲ تا ۳ ساعت با ماشین تو راهی هستیم.
آدرس: استان آذربایجان شرقی، ۴۶ کیلومتری کلیبر.
طبیعت جنگل ارسباران
دوست عزیز، منطقه‌ای که اینجا درباره‌اش صحبت میشه، واقعاً یه جای خوشایند و جذابه. یادگاری از طبیعت و اکوسیستم خاصی که داره. اینجا در نزدیکی دریای خزر قرار داره و این باعث شده که آب و هواش به شدت مدیترانه‌ای باشه.
یه نکته جالب تو این منطقه اینه که کوهها با ارتفاع تقریبی ۲۲۰۱ متر داره، و این کوها به اکوسیستم اینجا یه جلوه‌ای خاص می‌دن. اینجا فعالیت‌های اقتصادی زیادی داره. از کشاورزی و دامداری گرفته تا باغداری، صنایع دستی و گردشگری، همه به دلیل هوای خوب جنگل ارسباران در این منطقه از رونق خوبی برخوردارن.
مطلب پیشنهادی : دره رنگین کمان هرمز + معرفی ، لوکیشن و راهنمای سفر
در مورد جانوران این منطقه هم میشه گفت که واقعاً غنی و متنوعن. با ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، و دسته‌های زیادی از دوزیستان و پستاندارها، اینجا واقعاً یه پناهگاه طبیعیه. از همه جالب‌تر، گوزن قرمز یا مارال، که از گونه‌های منقرض این منطقه بود، با جابه‌جایی تعدادی از اونها به عینالو احیا شده. گیاهان هم از نوع ویژه‌ای هستن. از چمنزارها در دامنه‌های کوهی تا درختان بلند و جنگلی در ارتفاعات بالاتر. درختان معروف اینجا شامل بلوط، ممرز، افرا، سماق، زرشک، انار وحشی، سیب وحشی، گلابی، تمشک و بلوبری هستن.
و اگه بارش بیاد و رعد و برق بگیره، قارچهای مختلفی هم میاد به زمین. به نظر میاد اینجا واقعاً یه مکان جالب و پر از زیباییه که مستحق حفظ و حراسته.
جنگل ارسباران، اون هم قبل از اینکه این اسم رو بگیره، اسمای دیگه‌ای هم داشته. میشه بهش گفت ارسبار، آرازبار، قره داغ یا قراچه داغ. اسم‌گذاری این منطقه از رودخونه ارس (یا همون آراز) و کوه قره‌داغ اومده.
تو این قسمت از دنیا، جزوهای زیبای طبیعت و حیات وحش رو میشه دید. جنگلها، حیات بکر، و حیوونات مختلفی که اینجا زندگی می‌کنن.
بیشتر بخوانید: دره رنگین کمان
ولی جنگل ارسباران هم داستانهای زیادی داره، داستانهایی که تا قدیمی‌تر از این نسل ما هستن. البته اطلاعات دقیقی در مورد تاریخش نداریم و برای فهمیدن باید به شهرهای اهر و کلیبر که اطرافش هستن سر بزنیم.
یاقوت حموی، حدود هشت صد سال پیش، این منطقه رو جایی میان آذربایجان و اران می‌دونست که بابک خرمدین اونجا شورش کرده بود. او توصیف می‌کنه که اینجا انارهای فوق‌العاده زیبا، انجیر و انگور رشته‌ای دارن که مردم محلی اونارو توی تنورهای خودشون خشک می‌کنن. چون ابرهای ضخیمی اغلب توی این منطقه پخش هستن و خورشید نمی‌تونه به میوه‌ها برسه که خشک بشن.
پوشش گیاهی و جانوری جنگل ارسباران
بدون شک، منطقه ارسباران یکی از جواهرهای طبیعی کشورمونه. اینجا رو به عنوان یه پارک ملی شناخته میشه و جلوه‌های طبیعی زیادی داره. ولی حتما باید به یه نکته توجه کنیم، از سال ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲ به خاطر زیبایی و آسونی دسترسی به اینجا، این منطقه رو به عنوان منطقه ممنوعه تعیین کردن و بعداً به منطقه حفاظت‌شده تبدیل کردن.
تو این منطقه زیستگاه یه تنوع جانوری باورنکردنی هست. بیش از ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، ۵ گونه دوزیست، ۴۸ گونه پستاندار و ۲۲ گونه ماهی تو این منطقه زندگی می‌کنن. به عنوان مثال از پستاندارها میشه به کَل، بز، گراز، خرس قهوه‌ای، وشق (سیاه‌گوش) و پلنگ اشاره کرد.
همچنین اینجا به عنوان خونه مرغ قفقازی سیاه، کبک، دراج، قرقاول، و پرندگان شکاری مختلف هم شناخته میشه. برای پارک ملی ارسباران، حفاظت از مارال (نوعی آهو) یکی از اهداف مهمه. به تازگی هفت راس مارال از پارک ملی گلستان به این منطقه منتقل شدن و تو یه محوطه‌ای حدوداً هفت هکتاری در مرکز تحقیقاتی اینالو آزاد شدن. به امید اینکه این تلاش‌ها باعث حفظ این جواهر طبیعی و جلوگیری از انقراض موجوداتشون بشه.
بیشتر بخوانید: رودخانه جاجرود
از درختان مثل بلوط، کیکم، سماق، زرشک، انار وحشی، سیب وحشی، گلابی وحشی و بوته‌های تمشک و زغال‌اخته نباید گذشت. و میوه‌ای به نام “قره‌قات” هم که تو اینجا بومیه و خیلی ترش و لذیذه. هر بوته از این میوه توی تابستون حدوداً ۳ تا ۴ کیلو میوه می‌ده و به ما توی یک فصل گرم و تابستونی هدیه می‌کنه.
و این گفته میشه که از بین ۲ هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی که توی آذربایجان وجود داره، حدوداً ۴۰۰ گونه از اونا مختص جنگلهای ارسباران هستن. این یعنی که اینجا واقعاً به یک معجزه طبیعی خوش‌آمدگونه تبدیل شده.
جاهای دیدنی ارسباران
منطقه ارسباران واقعاً جاذبه‌های تاریخی و طبیعی زیبایی داره که مردم و گردشگران خیلی دوس دارن به اونجا سفر کنن. این منطقه پر از آثار تاریخی باارزشه، مثل دژ طوماسیاش، کلیسای نازینی و قلعه بابک. این بناها واقعاً شاهکارهای تاریخی هستن که باید ببینیشون.
تو منطقه کوهستانی ارسباران، ییلاقهای زیادی وجود دارن که ویژگی‌های خاص خودشون رو دارن. این ییلاق‌ها نه‌تنها طبیعت زیبا و دلچسبی دارن، بلکه همچنین مکانهای خوبی برای آشنایی با فرهنگ مردم عشایر این منطقه هستن. ییلاق ایل بسطاملو یکی از این مکانهاست و توی میانه روستاهای شجاع‌آباد و قلعه بابک واقع شده. همچنین ییلاقهای دیگه‌ای مثل کوه‌های علی‌آباد، کلیبر، چپرلی و آقداش هم هستن که واقعاً دیدنشون لذتبخشه و مناظر زیبا و دلپذیری دارن.
