| عنوان | توضیحات |
|---|---|
| تاریخ کشف | تابستان ۱۳۶۱ |
| محل کشف | محوطه باستانی ارجان، شمال شهر بهبهان |
| تیم کاوش | فائ‍ق توحیدی و علی‌محمد خلیلیان |
| محتوای آرامگاه | تابوت مفرغی، اسکلت، خنجر، پایه آتشدان، تُنگ و ساغر، سینی، ظروف برنزی، دکمه‌های زرین، حلقه طلایی |
| کتیبه حلقه | کیدین هوتران پسر کورلوش |
| وزن و ارتفاع حلقه | ۲۷۳ گرم و حدود ۱۷ سانتی‌متر |
| نقوش حلقه | دو شیر بالدار، گیاه، نقش گیس‌باف، سه ردیف نقش طاق هلالی‌شکل |
| ویژگی‌های ساخت | ظرافت در قرینه‌نگاری، چکش‌کاری و حکاکی بدون استفاده از چسب یا لحیم‌کاری |
| کاربرد احتمالی | احتمالاً نماد قدرت، کاربری دقیق نامشخص |
| نمونه‌های مشابه | کشف شده در شوش و چغازنبیل، اما کوچک‌تر و با کاربری نامشخص |
| رمز و راز | کاربری حلقه ارجان هنوز مشخص نیست؛ حلقه‌ای بی‌همتا و رازآلود |
تابستون سال ۱۳۶۱ بود که یهو کار ساخت سد شهدای مارون تو شمال بهبهان متوقف شد. معلوم شد کارگرا به یه تابوت سنگی قدیمی خورده بودن. یه تیم باستان‌شناسی رو فرستادن اونجا تا ببینن چی شده. اونجا، تو یه جای باستانی به اسم ارجان، یه چیزایی پیدا کردن که همه دنیا رو متحیر کرد! یه تابوت بزرگ مسی بود که توش یه اسکلت با یه عالمه وسایل قدیمی مثل خنجر، پایه آتشدان، ظرف‌های مسی و یه حلقه طلایی خیلی قشنگ بود. این حلقه طلایی یکی از مهم‌ترین چیزاییه که تا حالا تو ایران پیدا شده.
علاوه بر حلقه قدرت ارجان یه عالمه چیز دیگه هم بوده؛ مثلاً چراغ برنزی، ساغر از جنس برنز، ده تا ظرف استوانه‌ای شکل از جنس برنز، نود و هشت تا دکمه طلایی و یه سینی برنزی که روش کلی تصویر جالب کشیده بودن. این سینی برنزی که حالا همه میگن جام ارجان، اونقدر معروف شده که نماد کاروان المپیک ایران تو توکیو 2020 شد! فکر کن، همینجوری یه دفعه وسط کار ساخت و ساز پیداش کردن. ولی متأسفانه با اینکه این منطقه تاریخی خیلی مهمه، باز هم بعد از این کشف بزرگ، خیلی بهش رسیدگی نشد و کلی آسیب دید.
بیشتر بخوانید: باغ نگارستان
مشخصات حلقه ارجان
این حلقه‌ای که پیدا کردنش کلی سر و صدا کرد، یه کتیبه روش داره که با زحمت تونستن بخونن و بفمن که مال کدومه. نوشته «کیدین هوتران پسر کورلوش». حالا این کیدین هوتران کی بوده؟ یه پادشاه بوده از اون پادشاهای عیلامی. می‌دونی عیلام کجا بوده؟ یه جاییه که خیلی وقت پیش، بعد از اینکه آشوربانیپال همه چی رو خراب کرد، این کیدین هوتران اونجا حکومت می‌کرده.
اما راجع به خودش و این حلقه خیلی چیز زیادی نمی‌دونیم. فقط می‌دونیم این حلقه رو موقع کشف جسدش روی سینه‌ش پیدا کردن. یه حلقه خیلی بزرگ و سنگین. حدود ۱۷ سانتی‌متر ارتفاعش بوده و ۲۷۳ گرم وزن داشته. شکلش هم خیلی عجیب و غریب بوده. یه دسته داشته که به دو تا صفحه گرد ختم می‌شده. روی این صفحه‌ها هم دو تا شیر بالدار ترسناک نقش شده بوده که سرشون رو به هم نزدیک کرده بودن و انگار داشتن غرش می‌کردن. دور تا دور این شیرها هم یه نقش گیس‌باف و زیر پاشون سه تا ردیف نقش دیگه بوده. روی دسته حلقه هم یه سری خط‌خطی بوده که آخرش به یه گل ۱۲ پر می‌رسیده.
اینقدر ظریف کار شده که آدم دلش میاد دستش رو بهش بزنه. این دو طرفش رو که نگاه می‌کنی، انگار آینه همدیگه هستن، اونقدر دقیق و قرینه درست شده. جالب اینجاست که کل این حلقه رو با چکش و قلم تراشیدن ساختن، نه یه ذره چسب، نه یه ذره لحیم! اون شیر بالداری هم که روش حک شده، تو اون دوره نشونه‌ی پادشاهی بوده. همین شیر باعث شده که این حلقه رو “حلقه‌ی قدرت” صدا کنن. حالا این همه زیبایی و قدرت رو چه جوری می‌خواستن ازش استفاده کنن، این یه سوال بزرگه!
ببین، این حلقه عجیبی که تو ارجان پیدا شده، یه چیز خیلی خاصه. یه عالمه حلقه کوچیک‌تر شبیهش تو شوش و چغازنبیل پیدا شده، اما این یکی خیلی بزرگ‌تره و هیچ‌کس نمی‌دونه چیکارش می‌کردن. این حلقه رو نمی‌شه گردن انداخت یا دست کرد، پس معلومه که یه جور زیورآلات معمولی نبوده. حتی مراسم مذهبی هم که فکرشو بکنی، باهاش جور در نمیاد.
تو خیلی از نقش‌برجسته‌های قدیمی می‌بینی که پادشاه‌ها و آدم‌های مهم یه چیزی شبیه این حلقه دستشونن. انگار یه نماد قدرت بوده، ولی نمی‌شه با قاطعیت گفت که حلقه ارجان هم همین کاربردو داشته. خلاصه اینکه، این حلقه یه راز بزرگ تاریخی‌ست. هیچ‌کس نمی‌دونه کجا ساخته شده، چرا درستش کردن و اصلاً چی کار می‌کردن باهاش. یه چیز خیلی خاص و بی‌نظیره که هنوز هم خیلی از رازهاش سر به مهر مونده.