مازندران یه مقصد فوق‌العاده برای سفرهای کوتاه و آخر هفته‌ای هست. جاذبه های گردشگری مازندران قطعاً به هر آدمی آرامش میده. مردم اینجا هم خیلی خونگرم و مهمون‌نوازن و همیشه با روی باز از مسافرا استقبال می‌کنن. در کنار سواحل و جنگل‌ها، بازارهای سنتی هم توی شهرهای مثل محمودآباد، رامسر و فریدون کنار پیدا می‌شن که برای خرید سوغات مازندران خیلی خوبن. توی این بازارها می‌تونید انواع خوراکی‌های خوشمزه و صنایع دستی خاص رو پیدا کنید که خیلی از گردشگرا رو جذب می‌کنه.
اگر می‌خواید به این منطقه سفر کنید، می‌تونید هم با هواپیما برید، هم با قطار یا ماشین شخصی. البته اگر مسیر طولانی نیست، پیشنهاد می‌کنم با قطار یا ماشین برید چون مسیر شمال خیلی قشنگه و ممکنه سفر با هواپیما این زیبایی‌ها رو از دست بدید. مثلا اگه از تهران میرید، حدود ۳ ساعت توی جاده‌اید تا به آمل برسید و بعدش حدود ۳۰ دقیقه رانندگی به محمودآباد می‌رسید.
سوغاتی مازندران چیست؟
استان مازندران واقعا به خاطر صنایع دستی خاص و زیبا، شهرت زیادی داره. از قالی بافی و گلیم‌بافی گرفته تا چوقا و شمد، اینجا می‌تونید صنایع‌دستی هایی پیدا کنید که تاریخ و فرهنگ این استان رو به خوبی نمایش میده. مثلاً قالی بافی و گلیم بافی، هرچند که توی یه سری استان‌های دیگه هم انجام میشه، اما توی مازندران مخصوصا مناطق کوهستانی مانند کلاردشت خیلی معروف هست و طرحش به زیبایی طبیعت سخت و کوهستانی این منطقه اشاره داره.
از جمله صنایع دیگه‌ای که توی مازندران به چشم می‌خوره، می‌تونیم به جاجیمچه بافی و بافت گلیچه اشاره کنیم. این‌ها معمولاً از پشم و الیاف طبیعی بافته می‌شن. یکی دیگه از هنرهای دستی ویژه این استان، سوزن دوزی و رنگرزیه که کنار هنرهای سفالگری و سرامیک‌سازی، نمایانگر ذوق و هنر مردم مازندران توی صنایع دستیشه.
از هنرهای جالب این استان میشه به حصیربافی و چوقا اشاره کرد. حصیربافی یکی از محبوب‌ترین صنایع دستی مازندران بوده که توی اکثرا مناطق این استان انجام میشه. در کنار این‌ها، لاک تراشی و معرق‌کاری هم از هنرهای ویژه و زیبای این منطقه هست که معمولا از چوب درختان جنگلی مثل افرا و راش برای ساخت ظروف و اشیای تزئینی استفاده میشه.
حصیربافی
حصیربافی یکی از اون هنرهای قدیمی و جالب مازندرانیه که تاریخچه خیلی طولانی داره. این هنر از زمان‌های خیلی قدیم توی این منطقه رواج داشته و هنوز هم ادامه پیدا کرده. جالب اینجاست که حصیرها و وسایل حصیری اولین بار توسط انسان‌های اولیه توی مناطق مختلفی مثل بین‌النهرین و آفریقا ساخته شده بوده. اون‌ها از نی و گیاهان باتلاقی برای ساخت وسایل استفاده می‌کردن و در حال حاضر هم همون مواد اولیه توی مازندران برای ساخت حصیر به کار میره.
حصیربافی توی مازندران خیلی معروفه و البته توی مناطق دیگه‌ای مثل کره و ژاپن هم تولید میشه! این صنعت توی روستاهای مختلف استان مثل بابل و آمل هنوز به شکل دستی ادامه داره و مردم با دقت و حوصله با نی‌هایی که از رودخانه‌ها و باتلاق‌ها جمع می‌کنن، وسایل حصیری مختلف می‌بافن. از سبد و زنبیل گرفته تا وسایل تزیینی که توی بازارهای مازندران می‌بینید. بعضی وقت‌ها این حصیرها رنگ طلایی یا سفید پیدا می‌کنن که خیلی خاص و زیبا میشه.
سفالگری
این هنر قدمتی چند هزار ساله داره و اولین آثار سفالی با عمر بیش از ۷ هزار سال در غارهای ایران پیدا شدن. حالا هم سفالگری یکی از صنایع دستی معروف مازندران به حساب میاد که گوشه و کنار این استان به چشم می‌خوره. خاک رس موجود در این منطقه نقش بزرگی در توسعه این هنر داره، به همین دلیل کارگاه‌های زیادی برای ساخت و فروش ظروف سفالی در مازندران وجود دارن.
اگر به مازندران سفر کردید، می‌تونید علاوه بر خرید ظروف سفالی زیبا، خودتون هم در کارگاه‌های سفالگری شرکت کنید و با کمک مربی‌ها، یک کوزه یا ظرف سفالی بسازید. البته باید حواستون باشه که این کار نیاز به صبر و دقت زیادی داره و ممکنه نتیجه نهایی بستگی به مهارت شما داشته باشه. به همین دلیل، این تجربه می‌تونه خیلی جذاب و سرگرم‌کننده باشه.
اگه قصد دارید این سوغات رو از نزدیک تجربه کنید، می‌تونید به قائمشهر سر بزنید، جایی که بزرگ‌ترین مرکز ساخت سفال در استان قرار داره. اینجا به جز خرید صنایع دستی، می‌تونید آموزش‌های لازم رو برای ساخت سفال هم دریافت کنید.
صنایع چوبی
مازندران به خاطر صنایع چوبیش شهرت زیادی داره. این محصولات دست‌ساز که اغلب از درختان بومی منطقه مثل شمشاد و افرا ساخته می‌شن، توی گذشته جزو ابزارهای کاربردی روزمره مردم بودن و حالا به سوغات محبوبی برای گردشگران تبدیل شدن. به طور مثال، جعبه‌های جواهرات چوبی، مهره‌های بازی شطرنج، قلیان‌های سنتی، پیمانه‌ها و ظروف چوبی، مجسمه‌های حیوانات و حتی صندوقچه‌های چوبی همه جزء این صنایع هستن.
یکی از معروف‌ترین تولیدات چوبی مازندران، «لاک» یا «خردخار» هست که ظرف بزرگیه برای خوردن غذا و از چوب ریشه درختان ساخته میشه. در کنار این، قاشق‌ها، ملاقه‌ها و کفگیرها که در زبان محلی با نام‌های «گچه»، «پل‌گیر» و «کترا» شناخته می‌شن، بیشتر از شاخه‌های درخت شمشاد ساخته می‌شن که چوب مقاومی داره. البته این فقط یه بخش از محصولات چوبیه، از دانه‌پاش‌ها و جوله‌ها (که برای دوشیدن شیر استفاده میشه) گرفته تا عصاهای چوبی (که در محلی بهش ازدار می‌گن) همگی به‌عنوان صنایع دستی و سوغاتی های مازندران شناخته می‌شن.
در حالی که این هنرهای چوبی قدمت زیادی دارن و به‌عنوان نماد فرهنگی استان شناخته می‌شن، متاسفانه این روزها به‌دلیل افزایش استفاده از محصولات پلاستیکی و ماشینی، این هنر در حال از دست دادن محبوبیت خودشه.
نمد مالی
این هنر از خیلی سال پیش تو شمال ایران، به خصوص تو منطقه‌های غربی مازندران مثل کجور و روستاهای اطراف رامسر، رواج داشته و هنوز هم تولید میشه. جالب اینکه این کار به صورت کاملاً دستی و سنتی انجام میشه و هیچ بافتنی توش نیست. یعنی نمد رو فقط با فشار دست و ترکیب الیاف و آب درست می‌کنن.
برای ساخت نمد، پشم گوسفند با رنگ‌های طبیعی مثل سفید، سیاه و قهوه‌ای استفاده میشه و رنگ‌های شیمیایی فقط برای نقش‌زنی به کار میرن. این ویژگی‌ها باعث میشه نمد خیلی مقاوم باشه و تو هوای بارونی یا سرد خیلی خوب عمل کنه. از نمد برای ساخت چیزهایی مثل کلاه، کوله‌پشتی، فرش و حتی دوش‌نمد استفاده می‌کنن. اگر بخوای از این صنایع‌دستی به‌عنوان سوغات بخری، پیشنهاد می‌کنم وقتی به رامسر یا مناطق اطرافش می‌ری، از فروشگاه‌ها و بازارهای محلی سر بزنی و کلاه یا کوله نمدی بگیری.
اگه دوست داری بدونی سوغات رامسر چیه، کلیک کن.
پارچه بافی
این صنعت که به عنوان زیرمجموعه‌ای از نساجی شناخته میشه، در شهرها و روستاهای مختلف مازندران رواج داره و با وجود اینکه دستگاه‌های صنعتی باعث کمرنگ شدن این هنر در بعضی جاها شدن، هنوز هم هنرمندان این استان با ریسیدن نخ، پارچه‌های ابریشمی، نخی و پشمی تولید می‌کنن. جالب اینجاست که در گذشته، نام پارچه‌های بافته‌شده با توجه به جنسشون متفاوت بوده؛ مثلا پارچه‌های نخی برای تابستون به نام “شمد”، پارچه‌های ابریشمی به نام “الیجه” و پارچه‌های پشمی هم “چوغا” یا “باشلق” نامیده می‌شدن.
این هنر در گذشته بیشتر برای دوخت لباس‌های سنتی و محلی مثل کت زنانه یا پالتو استفاده می‌شده. البته در حال حاضر، هنرمندان با نوآوری‌هایی که انجام دادن، سعی دارن این هنر رو به‌روزرسانی کنن و انواع مختلفی از پارچه‌ها رو برای استفاده‌های روزمره به بازار عرضه کنن.
موج بافی
این هنر، که بیشتر از پشم به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنه، به تولید محصولاتی چون پتو، رخت‌خواب، کرسی، سجاده و پشتی می‌پردازه. موج بافی نه تنها در بافتن این محصولات، بلکه در حفظ هویت فرهنگی این منطقه هم نقش مهمی داره. جالب‌تر اینکه این صنعت به دلیل هزینه مناسب مواد اولیه، خیلی در بین مردم این منطقه رواج داره و خیلی از افراد می‌تونن ازش برای تزئین خانه یا محل کارشون استفاده کنن.
سوغات خوراکی مازندران
| سوغات | توضیحات |
|---|---|
| سوهان کنجدی یا پشت زیک | با شکر، کنجد، عسل، گردو و زعفران درست میشه. |
| شیرینی آغوزنون | این شیرینی که طعم گردو و کنجد رو میده، خیلی خوشمزه و مقویه. تو جشن‌های محلی و شب یلدا هم خیلی بهش اهمیت میدن. |
| شیرینی رشته به رشته | این شیرینی شبیه پشمک اما کمی ضخیم‌تره. خیلی هم خوشمزه‌س و با آرد برنج و گردو درست میشه. |
| شیرینی کماج | یه کلوچه خوشمزه و معروفه که طعم و ظاهر متفاوتی داره. با زعفران، تخم‌مرغ، شکر و گلاب درست میشه. |
| نان ییلاقی یا نان کوهی | این نون سنتی و خوشمزه توی آمل درست میشه. طعمش شبیه به نان شیرماله و توی ماه رمضون خیلی طرفدار پیدا می‌کنه. |
| شیرینی‌های کلوچه و کوکی | کلوچه و کوکی‌های خوشمزه مازندران رو حتماً باید برای سوغات بخری. طعم خاصی دارن و هر کسی که از شمال برگشته، این‌ها رو حتماً خریداری کرده. |
| قماق مازندران | قماق یه شیرینی کم‌کالری و خوشمزه‌س. اگر رژیم داری، این یکی گزینه عالیه! خیلی از مردم مازندران این شیرینی رو برای صبحانه میخورن. |
| عسل کوهی | این عسل، یکی از بهترین‌های شماله. خواص زیادی داره و برای صبحانه خیلی عالیه. |
| انواع شربت و مربا | شربت‌های طبیعی و مرباهای خوشمزه‌ای مثل مربای بهار نارنج هم توی مازندران خیلی معروفه. |
| انواع ترشی و لواشک | ترشی و لواشک‌های خوشمزه ای از میوه‌های طبیعی اینجا پیدا میشه. ترشی بادمجان، سیر، لیته و ترشی مرکبات هم از سوغاتی‌های دیگه ست. |
| ماهی و خاویار | چون مازندران کنار دریای خزر قرار داره، ماهی و خاویار تازه و خوشمزه هم جزو سوغاتی‌هاشه. اگر اهل غذاهای دریایی هستی، باید از ماهی‌های شمالی مثل ماهی سفید و سالمون بچشید. |
| زیتون، چای و برنج | زیتون و چای و برنج شمال هم که دیگه معروفه. |
از کجا سوغات و صنایع دستی مازندران بخریم؟
| بازارها و مراکز خرید | توضیحات |
|---|---|
| بازار ترکمن‌ها در ساری | این بازار یکی از بهترین‌هاست برای خرید سوغاتی. هرچی که بخوای، از لباس و کیف و کفش گرفته تا صنایع‌دستی و وسایل دکوری، همه اینجا پیدا میشه. اگه دنبال یه جای خوب برای خرید سوغات هستی، بازار ترکمن‌ها گزینه خوبیه. البته از بازار ماهی‌فروشان ساری هم نباید غافل بشی، چون مواد غذایی دریایی تازه داره. |
| بازارهای محلی و هفتگی در رامسر | رامسر که همیشه پر از گردشگره، یه سری بازارهای محلی و هفتگی داره که واقعا می‌ارزه بهش سر بزنی. از خوراکی‌های بومی و خوشمزه مثل رب انار، ترشی‌ها، زیتون‌پرورده، ماهی و میگو تازه تا صنایع‌دستی محلی، همه چی رو می‌تونی پیدا کنی. تازه بوی سیر تازه هم همیشه توی این بازارها هست که یه حس خاصی بهت میده. |
| بازار روز نوشهر | این بازار یه بازار سنتی و محلی خیلی شلوغ و جذابه. اینجا می‌تونی انواع صنایع‌دستی، ترشی‌جات، سبزیجات تازه و مواد غذایی دریایی رو پیدا کنی. همیشه این بازار شلوغ و پرجنب و جوشه و همین شلوغی یه حال و هوای خاصی بهش میده. واقعاً نباید از دستش بدی. |