ایران مهد تمدنهای باستانی و زادگاه ادیان مختلف، از جمله زرتشت بوده است. در گوشه و کنار این سرزمین کهن، آتشکدههای متعددی به یادگار ماندهاند که برخی از آنها هنوز سرپا هستند. یکی از این آتشکدهها، آتشکده زرتشتیان کرمان است که به عنوان آخرین آتشکده این استان شناخته میشود.
این مجموعه شامل دو بخش اصلی است: آتشکده و موزه مردمشناسی زرتشتیان. موزه مردمشناسی زرتشتیان کرمان، که در کنار آتشکده قرار گرفته، تنها موزه مردمشناسی اختصاصی جامعه زرتشتیان در جهان است و به همین دلیل، از جاذبههای گردشگری و فرهنگی پرطرفدار به شمار میرود.
اما شهرت آتشکده زرتشتیان کرمان فقط به خاطر موزه آن نیست. طبق گفته موبدان و مورخان، آتش مقدسی که در آتشدان این آتشکده کهن شعلهور است، همان آتش پاک چند هزار سالهای است که از معبد ورهرام هندوستان به ایران منتقل شده است. این موضوع، آتشکده کرمان را به مکانی مقدس و منحصر به فرد برای زرتشتیان تبدیل کرده است.
بازدید از این مجموعه تاریخی و فرهنگی، فرصتی برای آشنایی با دین زرتشت، آداب و رسوم و تاریخچه زرتشتیان ایران و همچنین مشاهده اشیاء و اسناد کهن مربوط به این دین است.
موزه زرتشتیان کجاست؟
آتشکده زرتشتیان کرمان، یکی از جاذبههای دیدنی این شهر تاریخی، در خیابان زریسف (شهدا) و ابتدای خیابان برزو آمیغی واقع شده است. این آتشکده در باغی زیبا و مصفا قرار گرفته که پیش از این، منزل مسکونی جهانگیر اشیدری بوده است. پس از تغییراتی که در این بنا صورت گرفته، تبدیل به آتشکده شده است.
آدرس: استان کرمان، شهر کرمان، میدان مشتاقیه، خیابان زریسف (شهدا)، ابتدای خیابان برزو آمیغی
تاریخچه آتشکده زرتشتیان کرمان
جمشید خدارحم، تاجری زرتشتی از بمبئی، در سفرهای تجاری خود به ایران از شهر کرمان نیز عبور میکرد. او در این شهر با مشاهده نیاز زرتشتیان به مکانی برای استراحت، تصمیم به ساخت مسافرخانهای برای همکیشان خود گرفت.
خدارحم باغی در مقابل مدرسه بزرگ ملی زرتشتیان را برای این منظور مناسب دید و سه دانگ از آن را خریداری کرد. او در این باغ، آتشکده و نمازخانهای بنا کرد تا زرتشتیان بتوانند در آن به نیایش پروردگار بپردازند. طبق وقفنامه موجود، این آتشکده در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی ساخته شده است.
بعدها، خدارحم و صاحب باغ، کل شش دانگ باغ را وقف جماعت زرتشتیان کردند و سند آن را به انجمن جوانان زرتشتیان کرمان واگذار نمودند.
بیشتر بخوانید: لاله زار کرمان
با گذشت زمان، بنای اولیه آتشکده که در زمینی به مساحت چهار هزار متر مربع ساخته شده بود، با همت زرتشتیان به هشت هزار متر مربع افزایش یافت.
امروزه، این مجموعه شامل سالن اجتماعات، سالن ناهارخوری، کتابخانه، مرکز کامپیوتر، مرکز پشتیبانی سایت انجمن، موزه مردمشناسی زرتشتیان ایران، دبیرخانه انجمن، سالن کنفرانس هیئت مدیره و ساختمان آموزشی جهت کلاسهای دینی است که همگی توسط انجمن زرتشتیان کرمان اداره میشود.
بیشتر بخوانید: جاذبه های گردشگری کرمان
در موزه زرتشتیان چه چیزهایی وجود دارد؟
در بخشهای مختلف موزه، میتوانید با جنبههای مختلف زندگی زرتشتیان آشنا شوید. از جمله این بخشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بخش لباس: در این بخش، لباسهای زنانه زرتشتی با قدمت ۵۰ تا ۱۵۰ سال به نمایش گذاشته شده است. این لباسها که شامل مخنا، لچک، چارقد، کت، پیراهن و شلوار گلدوزیشده هستند، گویای پوشش زنان زرتشتی در دوران هخامنشی تا ساسانی هستند.
- بخش اشیاء: در این بخش، لوازم خانه، روشنایی و آشپزی زرتشتیان به نمایش درآمده است. این اشیاء که با کمک خانوادههای زرتشتیان جمع آوری شدهاند، تفاوت چندانی با لوازم مسلمانان ندارند. از جمله قدیمیترین اشیاء این بخش میتوان به یک جلد کتاب دستنویس گاتاها با قدمت بیش از ۲۰۰ سال و همچنین آتشدانی دستی با تاریخ حک شده ۱۲۰۷ اشاره کرد.
- بخش عکس و اسناد: در این بخش، عکسهایی از انجمن ناصری زرتشتیان کرمان و رفسنجان، عکسهای افراد سرشناس زرتشتی و همچنین عکسی از مجلس شورای ملی در زمان حکومت قاجار که در آن کیخسرو و شاهرخ، نمایندگان زرتشتی کرمان حضور دارند، به نمایش گذاشته شده است.
- بخش آتشدانها: در این بخش، انواع آتشدانهای زرتشتیان، روغنسوز، پیهسوز و چراغ لاله نگهداری میشود.
علاوه بر بخشهای ذکر شده، در موزه مردم شناسی کرمان میتوانید از بخشهای دیگری مانند:
- آتشکده: مکانی مقدس برای زرتشتیان که در آن آتش مقدس نگهداری میشود.
- کتابخانه: کتابخانهای با مجموعه نفیس از کتابهای مذهبی، تاریخی و علمی مربوط به زرتشتیان.
بازدید از موزه مردم شناسی کرمان، فرصتی عالی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ غنی زرتشتیان این منطقه است.
اطلاعات بیشتر راجب آتشکده زرتشتیان
آتشکده زرتشتیان کرمان، بنایی تاریخی و مذهبی است که در دوره پهلوی اول بنا شده و در حال حاضر به عنوان یکی از مهمترین مکانهای اجتماعی زرتشتیان در ایران به شمار میرود. این آتشکده که در خیابان شهدای کرمان واقع شده، از نظر معماری نمونهای از هنر و ذوق ایرانیان است و در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
اما شهرت اصلی آتشکده کرمان به خاطر آتش مقدس آن است. این آتش که گفته میشود قدمتی چند هزار ساله دارد، از هند به ایران آورده شده و از آن زمان تاکنون روشن نگه داشته شده است. زرتشتیان معتقدند که این آتش نماد پاکی و روشنایی است و به همین دلیل برای آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است.
علاوه بر ارزشهای مذهبی، آتشکده کرمان جاذبههای گردشگری فراوانی نیز دارد. بازدیدکنندگان میتوانند از موزه مردمشناسی زرتشتیان که در کنار آتشکده قرار دارد دیدن کنند و با تاریخ و فرهنگ زرتشتیان آشنا شوند. همچنین، در محوطه آتشکده باغ زیبایی وجود دارد که مکانی مناسب برای استراحت و تفریح است.
بازدید از آتشکده زرتشتیان کرمان برای همه افراد، فارغ از دین و مذهب، تجربهای جالب و آموزنده خواهد بود.
نکات برجسته:
- بنای آتشکده در دوره پهلوی اول ساخته شده است.
- این آتشکده بزرگترین مکان اجتماعی زرتشتیان در کرمان است.
- آتش مقدس زرتشتیان در این آتشکده نگهداری میشود.
- موزه مردمشناسی زرتشتیان در کنار آتشکده قرار دارد.
- آتشکده کرمان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ساعات بازدید:
- شنبه تا پنجشنبه: ۸ صبح تا ۱۲ ظهر و ۳ تا ۶ عصر
- جمعه: ۸ صبح تا ۱۲ ظهر