جاذبه های گردشگری همدان

جاهای دیدنی همدان

با همکاری شما در مجله گردشگری، قصد داریم از جاذبه های گردشگری همدان، که به عنوان پایتخت مادها شناخته می‌شود، پرداخته و آن را معرفی کنیم. همدان به عنوان پایتختی از تمدن و تاریخ ایران، اهمیت ویژه‌ای دارد. هر ساله تعداد زیادی گردشگر به استان همدان سفر کرده و از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی این شهر بازدید می‌کنند.

نام این شهر برای اولین بار حدود ۱۱۰۰ سال پیش از میلاد ذکر شد، آن زمان با نام اَمدانه، همچنین این شهر تحت اسامی دیگری نیز شناخته می‌شده، از جمله؛ هگمتانه، هگمتان، اکباتان، اکباتانا، آمدانه و آنادانا.

همدان با داشتن تاریخچه‌ای بسیار غنی و جاذبه‌های فراوان، یک مقصد محبوب برای گردشگران و علاقه‌ مندان به تاریخ و فرهنگ ایران است. این شهر با فرهنگ منحصربه ‌فرد، معماری تاریخی و جاذبه‌های طبیعی خیره‌کننده، تجربه‌ ای شیرین را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.

غار علیصدر

غار علیصدر، یکی از شگفتی‌ها و زیبایی‌های شگفت‌ انگیز خلقت، به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری همدان تلقی می‌شود. این غار که تنها غار تالابی در ایران است، جزء اندکی از غارهای آبی میباشد که قابلیت قایق ‌رانی در جهان را داراست و طولانی‌ترین مسیر قایق‌ رانی را در خود جای داده است. غار علیصدر به عنوان یکی از بزرگترین غارهای آبی جهان شمرده می‌شود و ریشه‌هایش به دوران دوم زمین‌شناسی یا ژوارسیک (حدود ۱۹۰-۱۳۶ میلیون سال پیش) بازمی‌گردد.

زمانی که برای بازدید از غار علیصدر به سفر می‌روید، در واقع  به سفر تازه‌ای از دنیای ناشناخته و پر از اسرار پا می‌گذارید. این سفر هیجان‌انگیز شما را به عمق یک جهان عجیب و غریب می‌برد که هرچه به پیش می‌روید، بیشتر متعجب و مبهوت می‌شوید.
شروع مسیر با عبور از دالان‌های پرپیچ ‌و‌خم و ادامه آن با قایق‌های پدالی در دالان‌ها و دهلیزهای زیبا و چشم‌نواز است. داخل غار علیصدر، به تشکیل دریاچه‌هایی از رشته آب‌ها پیش آمده که تنها با قایق قابل عبور هستند. بازدید از این غار به دو مدل نیمه ‌مسیر و تمام مسیر با مسافت‌های ۱۲۵۰ و ۴,۰۰۰ متر امکان‌پذیر است.

در طول مسیر، با تماشای قندیل‌ها (استالا کتیت‌ها و استالا گمیت‌ها)، تشکیلات سنگی و مجسمه ‌هایی با شکل‌های عجیب و غریب یا حتی شبیه به حیوانات مواجه خواهید شد. از میان این اشکال می‌توان به مجسمه پنجه عقاب، مجسمه آزادی، شیر دو سر، کبوتر، قایق وارونه، خوشه انگور، گل ‌کلم و سنگی که شباهت به اسم “مبارک الله” دارد، اشاره کرد.

این مجسمه‌های طبیعی از جنس سنگ‌های آهکی به دلیل طی میلیون‌ها سال فرسایش تشکیل شده‌اند و به عنوان اثرهای هنری طبیعی شگفت ‌انگیز همچون جواهراتی در غار می‌تابند.

غار علیصدر همچنین تالارهای بسیار زیبا و منحصربه ‌فردی دارد که تجربه ‌ای متفاوت از دیدنی‌های طبیعی را به شما ارائه می‌دهد. از جمله این تالارها، تالار آزادی که دارای ابعاد ۱۰۰ متر، در طول۶۰ متر و در عرض ۴۰ متر ارتفاع دارد، که معروف‌ ترین و بزرگ ‌ترین آنهاست.

در گذشته، این غار به نام‌های “علی سرد” و “علی سد” نیز شناخته می‌شد. اهالی روستای علیصدر از غار به عنوان مخزن و سدی برای ذخیره آب استفاده می‌کردند. حتی در اسناد و بنچاق‌های روستا، نام “علی سد” و در شناسنامه‌ های مردم “علی سرد” ثبت شده بود. اما در سال ۱۳۵۰، با احداث جاده‌ای برای روستا، نام جاده به “علی صدر” تغییر کرد و از آن زمان، این نام برای همچنان رواج داشت.

این پدیده طبیعی و فوق‌العاده در تاریخ 15 دی 1387 به عنوان بیست و سومین اثر طبیعی ملی در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس: ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان، شهرستان کبودرآهنگ، روستای علیصدر

آرامگاه باباطاهر عریان

آرامگاه باباطاهر، از جاذبه های گردشگری همدان است که مکان دفن یکی از بزرگترین شاعران ایران، با گنبدی به رنگ فیروزه‌ای که بر فراز آسمان خود بلند شده، هرگونه گردشگری را به سوی خود جذب می‌کند. این مزار در مقابل قله الوند قرار دارد و به عنوان آخرین ویژگی زمینی ایران است، که آرامگاه یکی از بزرگ ‌ترین شعرا و ادیبان تاریخ این سرزمین، باباطاهر را در آغوش پذیرفته است.

این ساختمان در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده و برای شاعران و دوستداران ادبیات یک جاذبه استثنایی به شمار می‌آید. در این مکان فوق‌العاده زیبا، با معماری دلنشین، شما می‌توانید در کنار دیوارهای داخلی مزین به اشعار زیبای استاد از تماشای آن لذت ببرید. باغی سبز و پر از درختان نیز اطراف آرامگاه را فرا گرفته است که فضای عرفانی این مکان را دوچندان کرده است.

این مکان تنها به عنوان خانه ابدی باباطاهر محسوب نمی‌شود؛ محمد ابن عبدالعزیز، ادیب قرن سوم هجری؛ ابوالفتح اسعد، فقیه قرن ششم؛ میرزا علی‌نقی کوثر، دانشمند قرن سیزدهم و مفتون همدانی، شاعر قرن چهاردهم نیز در کنار باباطاهر خاکسپاری شده‌اند.

آدرس:  استان همدان، همدان، میدان باباطاهر

روستای ورکانه همدان

روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی واقع شده است و به دلیل اقلیم کوهستانی و طبیعت زیبا، به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری همدان و نواحی بکر شناخته می‌شود. این روستا از جمله ۶ روستای دیدنی همدان محسوب می‌شود، که نام آن در فهرست آثار ملی ثبت شده و به عنوان یک منطقه ویژه گردشگری ملی مورد توجه قرار گرفته است.

خانه‌های سنگی در ورکانه ساخته شده‌اند و به همین دلیل این روستا به عنوان روستای سنگی شناخته می‌شود. به واسطه تابش نور، خانه‌های ورکانه تبدیل به رنگ قهوه‌ای میشوند و این ویژگی، زیبایی خاصی به آن می‌بخشد که قسمتی از یادآوری‌های رنسانسی از اروپا را به نمایش میگذارد.

درباره سابقه ورکانه می‌گویند که بیش از ۴۰۰ سال تاریخ دارد و شکل‌گیری آن از یک محله به نام “درب مسجد” آغاز شده است که به دوره صفویه بازمی‌گردد. خیابان‌های سنگفرشی، خانه‌های سنگی و باغ‌های سبز، فضای مناسبی را برای لحظات خوب گردشگران در این روستا فراهم می‌کنند.

زبان مردم ورکانه ترکی، فارسی و کردی است. موسیقی محلی معروفی این روستا دارد که شامل ترانه‌هایی با شعرهای باباطاهر عریان و بیاتی‌های ترکی با موسیقی عاشیقی می‌شود و در مراسم‌های شادی و عروسی‌ها به کار می‌رود. همچنین نوعی موسیقی محلی به نام “سربازی” و “سه‌ پا” در میان مردم این روستا رواج دارد.

غذاهای محلی این روستا شامل آبگوشت، انواع کباب و آش‌هایی چون آش اوماج، آش پلته، آش واره، آش جو و ترخینه است که به عنوان ویژگی‌های ورکانه شناخته می‌شوند.

آدرس: استان همدان، ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی همدان، بعد از سد اکباتان، دهستان الوند کوه شرقی – روستای ورکانه

مجسمه شیر سنگی

مجسمه شیر سنگی همدان، یکی از جاذبه‌های باستانی و دیدنی شهر همدان، در یکی از میدان‌های این شهر واقع شده است. این مجسمه که در طول زمان تغییراتی را تجربه کرده است، در دوران اسکندر مقدونی برای یادبود یکی از سرداران محبوب او به نام هفایستیون و با دستور او ساخته شد.

اما متأسفانه در طول سال‌ها، این مجسمه مورد آسیب و تخریب قرار گرفته است. در ابتدا دو مجسمه شیر سنگی در دروازه شهر وجود داشتند، اما یکی از آن‌ها تخریب شد و دیگری نیز پنجه ‌ی دستش شکسته شد.

برای تاریخ ساخت مجسمه شیرسنگی روایت های متععدی وجود دارد. برخی به دلایل مختلف آن را به دوره اشکانیان نسبت داده و احتمال دارد که این مجسمه در سال ۳۲۴ پیش از میلاد به دستور اسکندر و به یادبود هفایستیون، یار نزدیک او که در همدان (اکباتان) درگذشت، ساخته شده باشد.

در سال ۳۱۹ هجری قمری، دیلمیان به همدان حمله کرده و شهر را تصرف کردند. طبق گفته‌ها، دو مجسمه شیر سنگی روی دروازه شهر وجود داشت که مردآویج زیاری نیز تصمیم به انتقال آن‌ها به ری داشت، اما توانایی در انتقال یکی از آن‌ها را نداشت و ناچار به تخریب آن شد؛ به همین ترتیب پنجه ‌ی دیگری از مجسمه به نام شیر سنگی امروزی، شکسته شد.

راوی دیگری نیز درباره این مجسمه وجود دارد که بر اساس آن، این شیر سنگی نزدیک به دروازه شهر بوده و به آن “باب الاسد” می‌گفتند؛ مردم نیز باور داشته ‌اند که این مجسمه نگهبان شهر و دفاع‌ کننده از آن است.
این مجسمه برای مدتی روی زمین بوده و طی سال‌ها تخریب و صدماتی نیز به آن وارد شده، تا اینکه در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی توسط مهندس هوشنگ سیحون در محل فعلی‌اش نصب شد.
بازدید از این مجسمه برای عموم رایگان است و میراث ارزشمندی از گذشته را جلوه می‌دهد. این مجسمه سنگی همچنین از جاذبه های دیدنی همدان است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس: شهر همدان، بلوار مطهری، خیابان ابن سینا، میدان سنگ شیر

آرامگاه ابوعلی سینا

یکی از جاذبه‌هایی که به راحتی در شهر همدان قابل شناسایی است، آرامگاه بوعلی سینا می‌باشد. این سازه به عنوان نماد شهر همدان شناخته می‌شود و در فرهنگ و دانش جهان به عنوان نماینده‌ای از قدمت، فرهنگ و علم ایران محسوب می‌شود.
این آرامگاه در یکی از میادین اصلی همدان قرار گرفته و در میان مرکز این شهر قرار دارد. ستون‌های باز رو به آسمان از سنگ گرانیت در نمای آرامگاه، جلوه و شکوهی خاص را به آن بخشیده‌اند و زیبایی و ابهتی ویژه به این قسمت از شهر اضافه کرده‌اند.

آرامگاه بوعلی سینا که از جاذبه های گردشگری همدان است، دارای دو تالار (شمالی و جنوبی) می‌باشد. تالار جنوبی در حال حاضر به‌ عنوان یک موزه برای نگهداری از سکه‌ها، سفال‌ها، اشیاء برنزی و موارد مشابه به کار می‌رود، در حالی که تالار شمالی به عنوان کتابخانه به کار گرفته شده است. قبر بوعلی سینا در سمت راست و قبر ابوسعید دخدوک در سمت چپ ورودی آرامگاه قرار دارد. همچنین در حیاط شرقی آرامگاه، در مقابل خیابان «بوعلی»، قبر ابوالقاسم عارف قزوینی، شاعر ملی ایران، قرار دارد.

مساحت زمینی آرامگاه بوعلی سینا حدود ۳۰۹۰ مترمربع است و مساحت زیر بنای اصلی آرامگاه تخمین زده شده حدود ۱۷۹۲ مترمربع می‌باشد. نام این ساختمان از تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و به عنوان یکی از جاذبه‌های مهم و شاخص همدان، مورد استقبال گردشگران بسیاری قرار گرفته است.

آدرس: استان همدان، شهر همدان، میدان بوعلی سینا

گنبد علویان 

همدان دارای آثار تاریخی بی‌نظیری است و یکی از این آثار، گنبد علویان در منطقه چهارباغ شهر است که از جاذبه های گردشگری همدان است و به دلیل ویژگی‌های ظاهری خود، ساختاری از دوره سلجوقی را به خود اختصاص می‌دهد. نام گنبد علویان به دلیل اینکه خاندان علویان ابتدا این ساختمان را به عنوان مسجد بنا کردند، انتخاب شده است.

اما در طول زمان، زیرزمین این ساختمان به عنوان سرداب ساخته شد و همان به یک مقبره خانوادگی تبدیل شد. در حال حاضر، در بخش سرداب این ساختمان، پیکر دو نفر از اعضای خاندان علویان به خاک سپرده شده‌اند.

گنبد علویان یک ساختمان چهارگوش است و در گذشته یک گنبد روی سقف آن وجود داشت. این گنبد در طول زمان به ‌طور کامل از بین رفت و در سال 1317، یک پوشش سقفی با تیرک‌های چوبی برای آن ساخته شد. اما آنچه واقعاً این ساختمان را متمایز می‌کند، تزیینات زیبای آن می‌باشد.

تزیینات گنبد شامل طرح‌های گلدار، اسلیمی، خطوط اسلامی، نقوش برجسته و غیره است که زیبایی و جلوه ویژه‌ای به این ساختمان می‌بخشد. از دیگر زیبایی‌های این ساختمان می‌توان به گچ بری‌های لانه زنبوری و آیات قرآنی که با خط کوفی نوشته شده‌اند، اشاره کرد.

این آثار و تزئینات باعث می‌شود گنبد علویان به عنوان یکی از شاهکارهای معماری و گچبری پس از اسلام شناخته شود. در واقع، تزیینات این ساختمان به طور زیادی به گنبد حیدریه در قزوین شباهت دارد.

این ساختمان منحصر به فرد تا چند سال پیش در اطراف یک مدرسه واقع بود و توجه کافی به حفظ و نگهداری آن نشده بود. اما با تلاش‌های مکرر، محیط اطراف آن تنظیم و مرتب شد. در حال حاضر، این ساختمان در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و از آثار تاریخی مهم و جذاب همدان به‌ شمار می‌رود.

ادرس: استان همدان، شهر همدان، میدان امامزاده عبدالله، بلوار علویان

گنجنامه همدان

در فاصله 5 کیلومتری غرب شهر همدان، دو کتیبه باستانی از دوره هخامنشی باقی‌ مانده‌اند که هر ساله تعداد زیادی از افراد علاقه ‌مند به تاریخ به این محل جذب می‌شوند. این کتیبه‌ها به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی نو، بر روی یکی از صخره‌های کوهستان الوند حک شده‌اند و قسمتی از تاریخ را روایت می‌کنند.

مسیری که به کتیبه‌ های گنجنامه منتهی می‌شود، در دوران حکومت هخامنشیان، پایتخت تابستانی آنها یعنی هگمتانه را به شهر بابل متصل می‌کرد و به عنوان یکی از مسیرهای پررفت ‌وآمد مهم در آن زمان شناخته می‌شد.

همچنین به دلیل اهمیت مذهبی و مقدس بودن مسیر به سوی بابل، این مسیر به نام “مسیر مقدس” شناخته می‌شد.این عوامل باعث شد تا دو پادشاه مهم هخامنشی، داریوش اول و پسرش خشایارشا، به ترتیب در سمت چپ و سمت راست این مسیر، دو کتیبه را برجای بگذارند.

کتیبه‌ای که در سمت چپ واقع شده است، حدود 500 سال قبل از میلاد به دستور داریوش کبیر نقش ‌برجسته شده و کتیبه سمت راست نیز به دستور خشایارشا ایجاد شده است. هدف این پادشاهان از برجای ‌گذاشتن این کتیبه‌ها، علاوه بر ستایش اهورا مزدا و تجلیل از جبروت نیاکان خود، به افرادی که از آنجا گذر میکنند، اندیشه‌ها و باورهای خود را یادآوری کنند.

مهم است بدانید که سنگ ‌نوشته‌های گنجنامه در یک مجموعه گردشگری به نام “گنجنامه” قرار دارند و تا یک مسافت کمی از آبشار و تله کابین گنجنامه واقع شده‌ است. این مکان یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری مهم همدان محسوب می‌شود.

آدرس: شهر همدان، میدان عباس آباد، خیابان گنجنامه، ضلع شرقی میدان گنجنامه

موزه هگمتانه

موزه هگمتانه، که در شهر باستانی همدان واقع شده، بدون شک یکی از معروف‌ترین و مهم‌ترین موزه‌های ایران به شمار می‌رود. قدمت شهر همدان و هگمتانه به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان، به آثار باستانی موجود در این موزه ارزش و اعتبار خاصی می‌بخشد.

بازدیدکنندگان موزه هگمتانه با گنجینه‌ای از اشیاء تاریخی از دوران مختلف روبرو می‌شوند. انواع سنگ‌های تزیینی و مهره‌های بسیار قدیمی، سرستون‌های سنگی و خشت‌های چهار گوش، ظروف سفالی مانند کاسه و کوزه و خمره، تنها بخشی از این مجموعه بی‌نظیر را تشکیل می‌دهند. هر قطعه از این آثار، گویای ذوق و هنر و تمدن ایران باستان است و بدون شک نظر هر علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ این سرزمین را به خود جلب خواهد کرد.

تپه عباس آباد همدان

تپه عباس آباد در همدان، مشرف به میدان قائم، به واسطه موقعیت استراتژیک خود بر فراز شهر، همواره از جایگاهی ویژه برخوردار بوده است. در سال‌های اخیر، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های طبیعی، جغرافیایی و گردشگری این تپه، شاهد احداث تاسیسات تفریحی، پذیرایی و اسکان در آن بوده‌ایم که این مجموعه را به مجتمعی تفریحی و سیاحتی تبدیل و به یکی از جاذبه‌های دیدنی همدان بدل کرده است.

در بالای این تپه، استخری زیبا احداث شده و رستورانی چشم‌نواز در مرکز آن خودنمایی می‌کند. از فراز تپه، چشم‌اندازی بدیع از دو سو به تماشای بیننده می‌آید: از یک سو، منظره‌ای طبیعی و سرسبز از دره عباس آباد و از سوی دیگر، نمای شهر همدان. در ضلع جنوب شرقی این مجتمع نیز، آبشار مصنوعی زیبایی در جریان است که بر طراوت و زیبایی این تفرجگاه می‌افزاید.

کلیسای گریگوری استفان

کلیسای گریگوری استپان یا استفان یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین کلیساهای شهر همدان است. این بنای تاریخی در بخش شرقی تپه هگمتانه، در محله‌ای که به عنوان سکونتگاه ارامنه شناخته می‌شود، واقع شده است.

تاریخ ساخت کلیسای گریگوری استپان به سال ۱۶۷۶ میلادی باز می‌گردد. در آن زمان، گروهی از ارامنه اصفهان به همراه مهاجران و تجار ارمنی ساکن روسیه، در همدان ساکن شدند و این کلیسا را به عنوان مکانی برای عبادت و حفظ هویت خود بنا کردند.

معماری کلیسای گریگوری استپان نمونه‌ای بارز از هنر و ذوق ارمنی است. در فضای داخلی کلیسا، چهار ستون مدور با قوس‌های جناغی به چشم می‌خورد که شکوه و زیبایی خاصی به آن بخشیده‌اند. نمای داخلی با آجر پوشیده شده و تزئینات هنرمندانه‌ای دارد. در نمای بیرونی نیز از آجر و خشت استفاده شده است و طاق‌نماهایی با قوس هلالی برای تزئین بیشتر بنا به کار رفته‌اند