اگه دنبال یه جای تاریخی و باحال تو یزد می‌گردی، خانه لاری‌ها رو حتما تو لیستت بذار. این مجموعه شامل 6 تا خونه‌ی قدیمی با معماری خاص خونه‌های کویری هست که توی محله فهادان قرار داره. قدم که تو این خونه‌ها بذاری، انگار داری تو کوچه پس کوچه‌های یزد قدیم قدم می‌زنی و حال و هوای اون زمان رو حس می‌کنی. خانه لاری ها یزد که از دوره قاجار به یادگار مونده، سال 1375 به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده. بامجله گردشگری همراه باش تا اطلاعات بیشتری از این جاذبه تاریخی به دست بیاری.
خانه لاری ها کجاست؟
موزه خانه لاری ها تو یه محله قدیمی به اسم فهادان هست که تو خیابون امام خمینی (ره) قرار گرفته. این خونه قشنگ نزدیک عمارت کلاه فرنگیه و یه فرصت عالیه که یه روز بری و از هر دوتاش دیدن کنی.
تاریخچه خانه لاری ها یزد
این خونه که یکی از مهم ترین جاهای دیدنی یزد هستش، توی سال 1248، زمانی که هنوز قاجارها شاه مملکت بودن، ساخته شده. یه روز یه نفر به اسم حاج محمدابراهیم تصمیم می گیره با زن و بچه اش از لار به یزد مهاجرت کنه. توی یزد که پر از آدمای محلی بود، راحت ترین راه برای اشاره به این خانواده جدید، “لاری ها” بود. بعدها که نوه ها و نتیجه های حاج محمدابراهیم یه خونه بزرگ و شیک توی همون محل می سازن، دیگه همه اونجا رو به اسم “خانه لاری ها” می شناسن و این اسم روش می مونه. این خونه 1700 متر مربع مساحت داره و توی زمان خودش یکی از بزرگترین و مجلل ترین خونه های یزد بوده. خانه لاری ها با زیربنای چشمگیر 1200متر مربع، در زمان خودش حسابی اعیانی بوده و شامل 6 واحد مجزا و 22 اتاق بوده.
این خونه یه زمانی حسابی رونق داشت، اما بعدش خراب شد و یه وضعی مثل متروکه ها پیدا کرد. حتی یه مدت هم محل خانقاه نعمت اللهی یزد شده بود و کلی داستان های عجیب و غریب دورش اتفاق افتاده بود. بالاخره سال 1363 سازمان میراث فرهنگی دلش برای این عمارت تاریخی سوخت و اومد و خریدش. از اون موقع به بعد، خانه لاری ها دوباره متولد شد و بعد از کلی مرمت و بازسازی، تبدیل به یه موزه قشنگ و دیدنی شد که الان می تونیم بریم و ازش دیدن کنیم.
معماری خانه لاری ها یزد
از همون لحظه که پاتو میذاری تو حیاطش، مجذوب زیبایی‌هاش میشی. در و پنجره‌ها با شیشه‌های رنگیشون نور رو به یه طرز قشنگی توی خونه پخش می‌کنن و آدم محو تماشاشون میشه. دور تا دور حیاط هم پر از اتاقه که با ظرافت تمام نقاشی و آینه کاری شدن. معماری این خونه به سبک اسلامیه و خیلی با دقت طراحی شده. طوری که هم به حریم خصوصی احترام گذاشته شده، هم بین فضاهای مختلف خونه یه جور پیوند و انسجام وجود داره و هم قسمت‌های مهم خونه از دید غریبه‌ها پنهونه.
بخش های مختلف خانه لاری ها
وارد خونه که میشی یهو یه حیاط بزرگ و خوشگل می‌بینی که وسطش یه حوض قشنگ خودنمایی می‌کنه. یه تخت چوبی خوشمزه هم رو حوض گذاشته‌ن که سه تا پله داره و اسمش رو گذاشتن سایه‌نشین. این تخت یه ایده فوق‌العاده‌ست برای فرار از گرمای داغ یزد، مخصوصاً تو تابستون که نه خبری از کولر هست و نه چیز دیگه.
یه چیز جالب دیگه تو این خونه یه ایوانه که خیلی بلنده. از زمین خیلی ارتفاع داره و سایه‌ش کل خونه رو می‌پوشونه.دو طرف این ایوان اتاق‌هایی هست که به هم راه دارن. این اتاق‌ها توی دو طبقه ساخته شدن و پنجره‌ها و درهاشون رو به ایوانه.
یه چیز دیگه که بعد از ورود به خونه نظرت رو جلب می‌کنه، یه بادگیر بلنده که پشت دیوار ایوان قرار گرفته. توی خونه‌های یزد، از جمله خونه لاری‌ها، از بادگیر به جای کولر استفاده می‌کردن. این خونه چند تا بادگیر دیگه هم داره، ولی بادگیر اصلی پشت ایوانه. جالبه که بدونید این بادگیرها با یه معماری خاص ساخته شدن که توی خونه‌های قدیمی یزد خیلی رایج بوده. توی این بادگیرها چوب‌هایی هست که باد رو می‌شکنن و اون رو به سمت پایین هدایت می‌کنن. اینجوری بادهای گرم و خشک یزد خنک می‌شن.
اتاق‌های خونه‌های لاری‌ها توی یزد، ارتفاعشون تا یه حدی از زمین بلندتر بود و هر کدوم یه اسمی داشتن و با در به هم وصل می‌شدن. سقف اتاق‌ها با تیرهای چوبی پوشیده شده بود و روش هم کچ‌کاری و نقاشی شده بود. جالبه که هر اتاق یه کاربری خاص خودش رو داشت. مثلاً اتاق سه دری برای بچه‌ها بود و اتاق پنج دری برای مهمون‌ها و اعضای خانواده. توی این خونه‌ها، یه اتاق هم بود که بهش می‌گفتن اتاق آینه. این اتاق به خاطر نقاشی‌های قشنگی که روی سقفش داشت و آینه‌کاری‌های ظریف و هنرمندانه‌اش معروف‌تر از بقیه اتاق‌ها بود.
قسمت‌های خدماتی خونه مثل اصطبل، آشپزخونه و انبار، به حیاط وصل نبودن و یه راه جداگانه به بیرون داشتن. این نشون می‌ده که معمارهای قدیم چقدر باهوش بودن و طراحی خونه‌ها رو اصلاً الکی انجام نمی‌دادن.
تو خونه‌های قدیمی، چون یخچال و اینجور چیزها نبود، یه اتاق زیرزمینی بود که بهش می‌گفتن سرداب. از سرداب برای نگهداری مواد غذایی مثل گوشت و حبوبات استفاده می‌کردن. یه کاربری دیگه سرداب هم این بود که توی فصل گرما ازش به عنوان بهارخواب استفاده می‌کردن.
اتاق آیینه خانه لاری ها
اتاق آیینه تو ضلع شرقی قرار گرفته. قدم که داخل این اتاق بزرگ میذاری، یه فضایی پر از آینه کاری و گچبری های ظریف و قشنگ می بینی. آینه ها همه جا رو پوشوندن، هم روی سقف و هم روی دیوارها، یه جوری که انگار تو یه دنیای دیگه ای. اما چیزی که این اتاق رو خاص کرده، نقاشی های روی سقفشه. این نقاشی ها رو تو هیچ کدوم از خونه های تاریخی یزد پیدا نمیکنی. علاوه بر این ها، شیشه های رنگی، درهای منبت کاری شده و ارسی های افقی هم از ویژگی های دیگه این اتاق هستن که اون رو خیلی زیبا و دلنشین کردن.
ساعت کاری و قیمت بلیط خانه لاری ها یزد
می‌دونید که دیدن خونه لاری‌های یزد چقدر می‌تونه جذاب باشه؟ حالا خبر خوب اینه که می‌تونید با قیمت خیلی کم این خونه تاریخی رو ببینید. بلیط ورودی خونه لاری‌ها تو سال 1403 فقط 20 هزار تومنه. توی بهار و تابستون، از ساعت 8:30 صبح تا 9 شب می‌تونی اینجارو ببینی، پاییز و زمستون هم از 8:30 صبح تا 7:30 شب وقت داری.
جاذبه های دیدنی نزدیک خانه لاری های یزد
از جمله جاذبه های گردشگری که در اطراف این خونه قرار گرفتن میتونم به مکان های زیر اشاره کنم:
عمارت کلاه فرنگی
توی محله رحمت آباد یزد یه باغ باحال به اسم باغ کلاه فرنگی هست که از دوره قاجار مونده. سال ها پیش رشتی ها تو این منطقه ساختن که شبیه کلاه فرنگی های رشت و تبریز باشه. این باغ دو طبقه داره و زیرزمین نداره. یه جوی آب هم از زیرش رد می شده که می ریخته تو حوض وسط باغ. این عمارت تو فاصله چند قدمی خونه لاری ها قرار داره.
باغ دولت آباد
باغ دولت آباد یزد جزو میراث جهانی ایران حساب میشه. یکی از 9 باغ ایرانیه که توی لیست میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده. باغ دولت آباد توی محله چهار منار قرار داره و میشه گفت یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های یزده. جالبه که بدونید توی دوره قاجار، این باغ به دروازه چهار منار وصل بوده، ولی خارج از شهر قرار می‌گرفته. اما با گذشت زمان، شهر یزد دور تا دور باغ رو گرفته و الان دیگه باغ دولت آباد وسط شهر قرار داره. فاصله این باغ تا خانه لاری ها3.7 کیلومتره.
زندان اسکندر
تو یزد یه جای خیلی جالبی هست به اسم زندان اسکندر. البته اسمش یه جوریه که آدم فکر می‌کنه یه جایی بوده که اسکندر مقدونی زندانی‌ها رو می‌ذاشته شکنجه می‌کرده، ولی اصلا اینطور نیست! این بنا که اسم دیگه اش مدرسه ضیائیه هست، در واقع یه مدرسه با ۸۰۰ سال قدمته که توی محله فهادان یزد، یکی از قدیمی‌ترین محله‌های این شهر، قرار گرفته. این زندان فقط چند قدم با خونه لاری های یزد فاصله داره.
