آرامگاه ابوعلی سینا یه جا قشنگه تو همدانه که جزو جاهای گردشگری همدان هم محسوب میشه. اونجا با اون ستون‌های بلندش که به آسمون نگاه می‌کنن، واقعاً نماد شهر شده. تو فهرست آثار ملی ایران هم با شماره ۱۸۶۹ ثبت شده، در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶.
حالا این آرامگاه دو تالار داره، یکی شمالی و یکی جنوبی. تالار جنوبی الان به عنوان موزه استفاده میشه، اونجا سکه‌ها، سفالها، برنزها و اینا نگهداری میشن. تالار شمالی هم به کتابخونه تبدیل شده.
قبر خودِ ابوعلی سینا تو سمت راست در ورودی آرامگاهه، و قبر ابوسعید دخدوک هم تو سمت چپ اون. تو حیاط شرقی آرامگاه، روبروی در و واقعاً جلوی خیابون بوعلی، قبر ابوالقاسم عارف قزوینی، شاعر ملی ایران، قرار داره. واقعاً یه جا خاص و با ارزشه برای همدان و همه ما.
کجاست؟
آرامگاه شیخ‌الرئیس ابن سینا تو میدون بوعلی سینا توی دل شهر همدانه
ابوعلی سینا کیست؟
بیاید به اون دانشمند فوق‌العاده که توی سال ۳۵۹ هجری خورشیدی تو بخارا به دنیا اومد، و در سال ۴۱۶ تو همدان درگذشت، نگاهی بیندازیم. او واقعاً یک ژنیوس چند وجهی بود. توی زمان خودش، به همه جنبه‌های علوم مختلف علاقه داشت، از جمله ریاضیات، نجوم، فیزیک، شیمی، روانشناسی، زمین‌شناسی، و حتی جغرافیا. ابن سینا حتی توی شعر و ادبیات هم مهارت داشت و به عنوان یک شاعر نیز شناخته می‌شد.
اما اصلی‌ترین اختصاص او به فلسفه و پزشکی بود. آثار او در این دو زمینه از اهمیت بسیاری برخوردارند. کتاب “قانون” او یکی از معروف‌ترین آثار تاریخ پزشکی است و هنوز هم در تحقیقات پزشکی به کار می‌ره. به دلیل دستاورد‌های بزرگش توی علم پزشکی، روز تولده ابن سینا به عنوان روز پزشک در تقویم جشن گرفته میشه.
یک نکته مهم دیگه اینه که توی زمان ابن سینا، زبان عربی زبان علمی و فرهنگی بود، پس اون و دیگر دانشمندان ایرانی کارهایشون رو به عربی می‌نوشتن. بعداً بعضی از این آثار به زبان‌های دیگه مثل فارسی ترجمه شدن. از نظر ادبی هم، ابن سینا بیش از ۲۰ اثر فارسی داشت و به عنوان یک نماینده بزرگ ادبیات فارسی شناخته میشه. همچنین باید اشاره کنیم که او حدود ۲۵۰ رساله کوچک و نامه با موضوعات مختلف داشت که توی قرون وسطا بسیار مورد توجه بودند.
بیشتر بخوانید: غار علیصدر
تاریخچه آرامگاه ابوعلی سینا
در زمون حیات ابوعلی سینا، سپاهیان شمس‌الدوله دیلمی، حاکم وقت همدان، شورش می‌کشیدن و او تو خونه ابوسعید ۴۰ روز گیر می‌افتاد. بعد از مرگ، ابوعلی سینا همونجا دفن می‌شد و یه مدت بعد، ابوسعید هم به جماعت مرگ فرستاده می‌شد. این محل تو پشت دژ جنوبی همدان بود و تا آخرین قرن ۱۳ هجری، تنها یه چهارتاقه کوچیک برای قبر این دو نفر وجود داشت.
در دوره ی قاجار
ببینید دوستان عزیز، اون زمان که چهارطاقی مزار شیخ بهم می‌ریخت، یه شاهزاده به اسم “نگار خانم”، دختر شاهزاده عباس میرزا، که ولیعهد فتحعلی شاه بود، به فکر تجدید و تعمیر این بنا افتاد. البته نه با همون شکل و شمایل قدیمیش.
خب، اون وقتا تصمیم گرفتن یه گنبد خفن از آجر بسازن و دو تا سنگ روی مزار ابن سینا و ابوسعید قرار بدن. بعد از ساخت این آجری جدید، سنگ‌های قدیمی رو هم توی سرسرای آرامگاه جدید گذاشتن.
واقعاً جالبه که داخل آرامگاه، دور مزار ابن سینا و ابوسعید یه چیزی شبیه به نرده‌های چوبی کوتاه ساختن.
در آخر هم باید بگم که تو سال ۱۲۹۹، یکی به نام محمدحسین فریدالدوله گلگون همدانی، دیواری کوتاه اطراف محوطه قبر ابن سینا کشید و نزدیک آرامگاه، یه تالار بزرگ و یه تالار کوچیک‌تر برای کتابخانه و انبار کتاب ساخت. همچنین یه چاه و حوض هم به این مجموعه اضافه کرد.
در دوره ی پهلوی
دورانی بود که در آغاز دهه‌ی ۱۳۳۰، ایران در زیر سایه‌ی حکومت محمدرضا پهلوی قرار داشت. در این زمان، آرامگاه بوعلی سینا، یکی از بزرگترین فیلسوفان و پزشکان تاریخ، قرار بود با یک ساختمان جدید و بزرگتر جایگزین شود.
انجمن آثار ملی ایران در خرداد ۱۳۲۴ تصمیم به برگزاری یک مسابقه برای طراحی این آرامگاه گرفت. طرح هوشنگ سیحون، مهندس و معمار ایرانی، انتخاب شد. او از زیبایی‌های گنبد قابوس الهام گرفته بود و آرامگاه جدید بوعلی سینا با این ایده‌ها به وجود آمد. پس از سفر به پاریس و آماده‌سازی نقشه‌ها، ساختمان سفارش داده شد و کارها در خرداد ۱۳۲۸ آغاز شد. ابتدا، استخوان‌های بوعلی سینا و ابوسعید دخدوک که پیش‌تر در یک مقبره‌ی قدیمی دفن شده بودند، با احترام و بر اساس آیین مذهبی مجددا دفن شدند.
در آخرین روزهای بهمن ماه ۱۳۳۱، آرامگاه آماده و به نمایندگان انجمن آثار ملی تحویل داده شد. این کار نه تنها یک آرامگاه بزرگ برای یادگاری از بزرگوار بوعلی سینا بود بلکه نمادی از تلاش و هنر انسان‌های آن دوران برای نگاه دائمی به تاریخ و فرهنگ بزرگ ایران بود.
بیشتر بخوانید: پارک جنگلی کوهسار
آرامگاه ابوعلی سینا سینا چه بخش هایی دارد؟
آرامگاه ابوعلی سینا، یکی از جواهرات تاریخی و فرهنگی ایرانه. اینجا یه جاهای خاص داره که حتما باید برید و ببینید
کتابخانه
یه کار خیلی خوبی که کمیته‌ی جشن هزاره‌ی ابوعلی سینا کرد، این بود که یک کتابخانه نزدیک به آرامگاهش تأسیس کرد. حالا چرا؟ چون ابن سینا فیلسوف و دانشمند بزرگی بوده و اونوقت فکر کردند، یه مکان خاص باید براش درست کنند که تمام محققان و دانشمندان دنیا بتونند توی این کتابخونه مشارکت داشته باشند.
تو سال ۱۳۲۹ خورشیدی یه اطلاعیه فرستادن به زبان‌های فارسی، عربی، فرانسه و انگلیسی به همه نویسندگان، ناشران و مؤسسات فرهنگی ایران و حتی خارجی که خواسته بودند کتاب‌هاشون توی این کتابخونه قرار بگیره. اولش فقط ۶۴۹ کتاب داشته که بهش می‌گفتن “قرائت خانه‌ی ابوعلی سینا”، ولی بعد از این اطلاعیه، تعداد کتاب‌ها افزوده شد. حالا این کتابخونه حدود ۸,۰۰۰ جلد کتاب داره، از ایران و از خارج. و جالبه که حدود ۳۰ جلد از اینا خطی هستن و بقیه به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، آلمانی و غیره هستن. این یکی از اون کارهای خوب بود که کمیته ابوعلی سینا انجام داد.
تندیس ابو علی سینا
توی تصویر ابن سینا که تو کتابخانه‌ها و کلیساها و نسخه‌های قدیمی کتابهای اروپایی می‌بینیم، مشکلی وجود داره. چون این تصویرا بیشتر بر مبنای حدس و گمان ساخته شدن و اصالت ندارن.
حالا انجمن آثار ملی تصمیم گرفته که یه مجسمه از ابن سینا بسازه. برای این کار، به لطف مدارک و اطلاعاتی که در مورد او وجود داشته، تصویری از شیخ‌الرییس طراحی کنه. برای این کار، کمیسیون‌های مختلفی تشکیل داده شده که اعضایشون دانشمندن و با آثار و زندگی شیخ آشنا هستن و همچنین اطلاعاتی که خود ابن سینا و شاگردش به اسم “ابوعبید” و همچنین نوشته “بیهقی” در کتاب “صوان الحکمة” نوشتن رو در نظر گرفتن.
سرانجام، تصویری از ابن سینا توسط آقای “ابوالحسن صدیقی”، یه مجسمه‌ساز مشهور، طراحی شد. این تصویر در جلسه بیست و یکم هیئت مؤسسان انجمن آثار ملی تصویب شد. بعداً انجمن آثار ملی به آقای صدیقی ماموریت داد که بر اساس تصویر کامل‌تر از ابن سینا، یه مجسمه ایستاده از او بسازه که توی میدان بوعلی همدان نصب بشه. آقای صدیقی مجسمه‌ای با ارتفاع ۳٫۱۰ متر و عرض ۹۰ سانتی‌متر و وزن تقریبی چهار تن ساخت که نصفش از سنگ یک‌پارچه مرمر سفید قم ساخته شده. این تصویر هم‌اکنون روی یه پایه در میدان بوعلی شهر نمایش داده میشه. توی قسمت پایه مجسمه هم ابیاتی به خط نستعلیق نوشته شده.
موزه ابوعلی سینا
تالار جنوبی آرامگاه ابن سینا، از سال ۱۳۳۰ به عنوان یک موزه در نظر گرفته شده. توی این موزه، چیزهای جالبی نگهداری میشه مثل سکه‌ها، سفالها، برنزها و اشیای دیگه که به هزاره‌های قبل از میلاد و دوران اسلامی مربوط میشن. یکی از قطعا مهمترین چیزها توی موزه، عکسی از جمجمه‌ی ابوعلی سیناه که وقتی مقبره‌ی قدیمی تخریب شد، به طور تصادفی پیدا شده. همچنین توی اینجا مجموعه‌ای از شیشه‌های دارویی قدیمی و وسایل جراحی و پزشکی هم نمایش داده میشن و اطلاعات زیادی درباره گیاهان دارویی هم در دسترس قرار داره.
بهترین زمان بازدید از آرامگاه ابوعلی سینا
همدان واقعا زمستان‌های خیلی سردی داره، ولی بهار و تابستون وقتی که هوا خنک و خوبه، بهترین زمان برای سفر به این شهره. می‌تونی از هوای دلپذیرش لذت ببری.
حداقل یک بار باید آرامگاه بوعلی سینا رو ببینی. مطمئن باش، اونجا خاطراتی برات ایجاد می‌کنه که هرگزاره‌ات رو به یاد میاری. همونطور که گفتم، بهترین زمان برای این سفر بهار یا تابستونه، که می‌تونی از هوای خوب و خنک این شهر لذت ببری.
بیشتر بخوانید: نقشه بی آر تی تهران ۱۴۰۲
نکاتی که قبل از رفتن به آرامگاه ابن سینا باید بدانید
سیستم بازدید از آرامگاه بوعلی سینا رو خیلی راحت توضیح میدم. دیگه نگران این نباشید که روزهای خاصی باید بیاید، هر روز از هفته می‌تونید اونجا برید. در نصف اول سال، از صبح ۸:۳۰ تا شب ۸ عصر و در نصف دوم سال، از صبح ۸:۳۰ تا بعدازظهر ۵ برای بازدید بازهم بازهم بازهم فعال هست.
البته باید بگم که تو روزهای خاص مثل ۲۸ صفر، عاشورا، تاسوعا، ۲۱ رمضان و رحلت امام خمینی (ره)، آرامگاه بسته میشه. اون روزها باید بیشتر برنامه ریزی کنید.
جاهای دیدنی در نزدیکی آرامگاه ابو علی سینا
- کلیسای رفائیل در فاصله ۱۵۱ متری
- آرامگاه باباطاهر در فاصله ۳ کیلومتری
- موزه مفاخر و مشاهیر همدان در فاصله ۳ کیلومتری
- موزه هگمتانه در فاصله ۳ کیلومتری
- مجموعه گنجنامه در فاصله ۹.۳ کیلومتری
امیدواریم ای مقاله از مجله گردشگری برای شما جذاب و مفید بوده باشه.
