مجموعه گنجعلی خان، یکی از مشهورترین جاذبههای گردشگری کرمان، در دل بازار بزرگ کرمان خودنمایی میکند. این مجموعه که به دستور گنجعلی خان، از حکام نامدار دوره صفوی، بنا شده، یادگاری از ذوق و هنر ایرانیان در عصر شکوه صفویه است.
استاد سلطان محمد معمار یزدی با ظرافت تمام، ۱۱ هزار متر مربع از خاک کرمان را با معماری اصیل اصفهانی درآمیخته و مجموعهای بینظیر از بازار، مسجد، مدرسه، کاروانسرا و… خلق کرده است. گشت و گذار در این مجموعه تاریخی، سفری به گذشته پرفراز و نشیب کرمان و تجربه شکوه و عظمت دوران صفویه است.
بازدید از مجموعه گنجعلی خان، فرصتی برای آشنایی با ذوق و هنر ایرانی، معماری شکوهمند و تاریخ پربار کرمان است.
مجموعه گنجعلی خان کجاست؟
مجموعه گنجعلی خان کرمان، عمارتی تاریخی و باشکوه در قلب شهر کرمان است. این مجموعه در نزدیکی میدان شهدا، بین خیابان امام و خیابان شریعتی، ابتدای بازار کرمان و پشت میدان گنجعلی خان واقع شده است.
برای رسیدن به این مجموعه عظیم و دیدنی، میتوانید از وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس و تاکسی استفاده کنید. دو ایستگاه اتوبوس قدس و سه راه شمالی-جنوبی در فاصله بسیار کمی از خیابان شریعتی و مجموعه گنجعلی خان قرار دارند.
با استفاده از این ایستگاهها، به راحتی میتوانید به این مجموعه تاریخی دسترسی پیدا کنید و از زیباییها و معماری باشکوه آن لذت ببرید.
تاریخچه مجموعه گنجعلی خان
مجموعه گنجعلی خان، یکی از مشهورترین جاذبههای گردشگری کرمان، به دلایل متعددی شهرت دارد. وسعت و عظمت این مجموعه، معماری باشکوه آن، و نقشی که در تاریخ ایران ایفا کرده، همگی در محبوبیت آن نزد گردشگران سهیم هستند.
در دوره حکومت شاه عباس، گنجعلی خان به عنوان حاکم کرمان منصوب شد و از سال ۱۰۰۵ تا ۱۰۳۴ هجری قمری بر این سرزمین فرمانروایی کرد. او در طول دوران حکمرانی خود، اقدام به ساخت بناهای متعددی کرد که مجموعه گنجعلی خان یکی از شاخصترین آنها به شمار میرود. این مجموعه که شباهت زیادی به میدان نقش جهان اصفهان و میدان امیر چخماق یزد دارد، در زمینی به مساحت ۱۱ هزار متر مربع احداث شده است.
ساخت این مجموعه باشکوه در چندین فاز و طی سالهای متوالی انجام شد. میدان و بازار مجموعه در سال ۱۰۰۵ هجری قمری ساخته شدند. پس از آن، در سال ۱۰۰۷ هجری قمری مدرسه به مجموعه اضافه شد و نهایتا در سال ۱۰۲۱ هجری قمری، کاروانسرا و آبانبار نیز احداث گردیدند.
معمار این مجموعه عظیم، شخصی یزدی به نام محمد بود که با طراحی هنرمندانه خود، مجموعهای بینظیر خلق کرد. گنجعلی خان که نام خود را به این مجموعه عظیم داده است، شخصیتی برجسته در تاریخ ایران بود. او در دوران صلح و ثبات حکومت صفویه، خدمات ارزندهای به مردم کرمان ارائه کرد و نام خود را به عنوان یکی از کارآمدترین حاکمان این دوره در تاریخ ثبت کرد.
مجموعه گنجعلی خان، با وجود قدمت چند صد ساله خود، همچنان پابرجای مانده و به عنوان یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری ایران، پذیرای گردشگران از سراسر جهان است. عظمت و شکوه این مجموعه، یادآور تاریخ پرفراز و نشیب ایران و نمادی از هنر و معماری ایرانی است.
بخش های مختلف مجموعه گنجعلی خان
مجموعه گنجعلی خان کرمان، مجموعهای تاریخی و باشکوه است که شامل مسجد، بازار، مدرسه، کاروانسرا، حمام و ضرابخانه میشود. این مجموعه در دوران صفویه به دستور “گنجعلی خان” بنا شده و از نظر معماری، نمونهای برجسته از سبک اصفهانی به شمار میرود.
مسجد
مسجد کوچک در ضلع شمال شرقی میدان قرار دارد و با وجود نمای ساده، دارای مقرنسکاریها، گچبریها و نقاشیهای زیبایی در ایوان داخلی است که هر بینندهای را مجذوب خود میکند.
بازار
این بازار با ۹۳ متر طول، ۶ متر عرض و ۱۸ حجره، یکی از طولانیترین بازارهای سرپوشیدۀ ایران است. طاقنماهای بزرگ و آجرکاریهای هنرمندانۀ بازار گنجعلی خان، بسیار تماشایی هستند.
مدرسه
این مدرسه از دوره صفویه تا قاجار محل تحصیل دانشآموزان بود؛ اما حالا به دانشکدۀ هنر دانشگاه باهنر کرمان تبدیل شده است.
کاروانسرای
پلان این کاروانسرا مربعی است و شامل چهار ایوان میشود. نکته جالب توجه درباره کاروانسرای گنجعلی خان، خطاطیهای تماشایی رضا عباسی (خطاط بزرگ ایرانی) روی دیوارهای آن است.
حمام
این حمام از سال ۱۳۵۰ به موزه مردمشناسی کرمان تبدیل شد و شامل بخشهای مختلفی همچون تون، رختکن و گرمخانه است. اقشار مختلف جامعه از حمام گنجعلی خان استفاده میکردند و هر طبقه اجتماعی، بخش مخصوص به خود را داشته است.
ضرابخانه
کرمان این ضرابخانه ساختمانی آجری با گنبدی بلند است که اکنون به عنوان موزه کاربرد دارد. سکههای دوران صفوی در این محل ضرب میشدند.
آب انبار
کرمان این مکان که به آبانبار علیمردان خان نیز مشهور است، محلی برای ذخیرۀ آب شهری بوده و در سال ۱۳۴۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. تزئیات زیبا و معماری جذاب آب انبار گنجعلی خان بسیار تماشایی است.
ساعت کار و هزینه بلیط مجموعه گنجعلی خان کرمان چقدر است؟
این مجموعه همه روزه به غیر از تعطیلات رسمی، از ساعت ۹ صبح تا ۷ بعد از ظهر، پذیرای گردشگران است. برای بازدید از موزههای این مجموعه باید بلیط تهیه کنید. هزینه ورودی موزهها چندان بالا نیست و به طور سالانه تغییر میکند.
طبق گفته برخی از گردشگران، ممکن است ساعت کار بخشهای مختلف مجموعه گنجعلی خان اندکی متفاوت باشد. به همین خاطر، قبل از مراجعه به این مکان، با شماره تلفن ۰۳۴۳۲۲۲۵۵۷۷ تماس گرفته و از ساعات دقیق بازدید مطمئن شوید.
جاذبه های دیدنی اطراف مجموعه گنجعلی خان
میتوانید بعد از بازدید مجموعه گنجعلی خان در کرمان به سایر جاذبههای گردشگری اطراف آن نیز سر بزنید. بازار سنتی کرمان، موزه مردمشناسی بی بی جان حیاتی و میدان ارگ، همگی در فاصله کمتر از ۳۰۰ متری این مجموعه قرار دارند و از جاذبههای مهم گردشگری کرمان به شمار میروند.
