ارس یه اسمی نیست که فقط برای ایرانی ها آشنا باشه، توی کشورهای آذربایجان، ارمنستان، نخجوان و حتی ترکیه هم کلی آدم هست که عاشق این رودخونه پرآب و خروشان باشن. این رودخونه نه فقط از نظر تاریخی و سیاسی، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی هم برای مردم این منطقه ها خیلی مهمه. یه جورایی میشه گفت ارس یه جور مرز طبیعی و مشترکه که آدم های زیادی خاطرات و داستان های جالبی باهاش دارن. علاوه بر این ها، رود ارس یکی از قشنگ ترین رودخانه های ایران هستش که با اون مناظر بدیع و چشم نواز اطرافش، یه تابلوی نقاشی واقعیه که هر سال کلی گردشگر رو به سمت شمال غرب کشور می کشونه.
رود ارس کجاست؟
ارس یه رودخونه خروشان و پرآبه که از توی یه منطقه‌ای تو ترکیه به اسم “هزار برکه” سرچشمه می‌گیره. این رود از نزدیکی یه جایی به اسم دوالو تا یه جای دیگه به اسم قره دونی تو مرز ایران جریان داره و به همین خاطر هم جزو رودهای مرزی ایران محسوب میشه. این رودخانه از غرب به شرق حرکت می‌کنه و از استان‌های اردبیل، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی هم می‌گذره.
مسیر دسترسی به رود ارس
رود ارس که مرز شمال غرب ایران رو تشکیل میده و از استان‌های آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل می‌گذره، توی همه این استان‌ها می‌تونی پیداش کنی و ازش دیدن کنی. ولی یه جای خاص هست که دیدن ارس اونجا خیلی حال میده، اونم شهرستان پلدشت تو استان آذربایجان غربی. چرا پلدشت؟ آخه این شهرستان دقیقا چسبیده به رودخانه ارس و یه پل قشنگ به اسم پل دوستی هم روی ارس ساخته شده که می‌تونی از روش رد بشی و یه عالمه عکس و فیلم بگیری.
مشخصات رود ارس
ارس بعد از اینکه به یه رود دیگه به اسم آرپاچای وصل میشه، مرز بین ایران، ارمنستان و آذربایجان رو تا جایی که بهش میگن بهرام تپه تشکیل میده. بعد از طی کردن یه مسافت ۱۰۷۲ کیلومتری، آخرش به دریای خزر میریزه. توی منطقه‌ای به اسم “جلفا” به پهن‌ترین حد خودش یعنی ۲۰۰ متر می‌رسه.
جالبه که بدونی توی رود ارس ۸۰۵ تا جزیره کوچیک و بزرگ هست که هیچکس توشون زندگی نمیکنه. به این جزیره ها توی زبون محلی “شام” میگن. طبق یه قرارداد مرزی، ۴۲۷ تا از این جزیره ها مال ایرانن و ۳۸۲ تاش مال شوروی سابق (که الان شده جمهوری آذربایجان). از این جزیره ها فقط میشه برای چراگاه حیوونایی که دور و بر رود هستن استفاده کرد. بیشتر این جزیره ها اسمشون یه شماره س، ولی بعضی ها هم اسم خاص دارن، مثل خُرامه، بویدوز، پیرواتلر، قره‌قباح و کثیری. چند تا از این جزیره ها چراگاه های خیلی خوبی هم دارن.
این رودخونه دائمی با عمق ۴ متری، همیشه پرآبه و به خاطر همین، کلی ماهی توش زندگی می‌کنه. البته یه وقتایی به خاطر مسائل زیست محیطی و برای اینکه ماهی‌ها بتونن راحت تخم‌ریزی کنن، جلوی ماهیگیری رو می‌گیرن. اما توی بقیه‌ی روزها، سواحل ارس توی جلفا و جاهای دیگه مثل پلدشت و سیه‌رود پر میشه از ماهیگیرها. یه عالمه آدم می‌ریزن لب رودخونه تا از این ماهی‌های خوشمزه صید کنن و کیفشون رو ببرن.
تفرجگاه سد ارس جلفا
ارس یه رودخونه پرماجراست که توی طول تاریخ، سدهای زیادی روش ساخته شده. اولین سد، همون “سد ارس” بود که ایران و شوروی با هم توی منطقه پلدشت ساختنش. بعد از اون، نوبت به “سد خداآفرین” رسید که با همکاری ایران و آذربایجان روی ارس ساخته شد.
پشت این سد یه دریاچه ی خفن درست شده که یه تیکه اش توی ایران و یه تیکه اش توی آذربایجان هست. توی قسمت ایرانی یه تفرجگاه ساحلی خیلی باحال و خاص درست کردن که میشه گفت جزو بهترین جاهای تفریحی جلفاست. این تفرجگاه یه پاتوق حسابی برای ماهیگیریه و کلی از مردم جلفا از این راه نون در میارن. توی این تفرجگاه یه قایق‌های موتوری هم هست که می‌تونی سوارشون بشی و یه گشتی تو رودخونه بزنی و کلی کیف کنی. علاوه بر این، یه عالمه امکانات دیگه هم داره مثل کافی شاپ، بوفه، رستوران، سرویس بهداشتی و چند تا آلاچیق که بتونی دور هم بشینی و یه چیزی بخوری و استراحت کنی.
بهترین زمان سفر به رودخانه ارس
شمال غرب ایران زمستون‌های خیلی سرد و پربرفی داره، واسه همین زمستون‌ها به این رودخونه خوشگل دسترسی سخته.
بهار که میشه برف کوه‌ها آب میشه و آب رودخونه به ماکزیمم خودش می‌رسه. یه عالمه منظره قشنگ و باحال میشه دید. پس اگه می‌خوای بری این رودخونه رو ببینی، اواسط یا اواخر بهار رو انتخاب کن. خیلی هم بهت خوش می‌گذره!
جاهای دیدنی های نزدیک رود ارس
کلیسای استپانوس تبریز
کلیسای سنت استپانوس، که به “کلیسا خرابه جلفا” هم معروفه، یه جورایی یه جواهر قیمتیه که تو دل آذربایجان شرقی قایم شده. این کلیسا نه تنها تو سال ۱۳۴۱ به عنوان یه اثر ملی ایران ثبت شده، بلکه افتخار ثبت شدن تو میراث جهانی یونسکو رو هم تو سال ۱۳۸۶ داشته. اسم این کلیسا از یکی از شاگردان حضرت مسیح به اسم “استپانوس” گرفته شده. جالبه که بدونید ارامنه یه روز خاص تو سال رو برای دعا و زیارت به این کلیسا اختصاص دادن. این روز، روز مرگ یکی دیگه از شاگردان حضرت مسیح به اسم “تاتائوس” هست که ۱۴ مرداد هر سال جشن گرفته میشه. اگه یه روز سفری به این کلیسا داشتید، حتما از جاذبه های گردشگری تبریز هم دیدن کنید.
آبشار آسیاب خرابه
این آبشار ۲۷ کیلومتر با هادی شهر فاصله داره و از روستای منجن آباد هم ۵ کیلومتر دوره که درست نزدیک مرز ایران و جمهوری آذربایجان قرار گرفته و رود ارس از پایینش رد میشه.
آسیاب خرابه تو یه دره قشنگ، بین صخره‌ها و نزدیک یه آسیاب قدیمی قایم شده. اسمش هم به خاطر همین آسیابه که دیگه خراب شده. راستی، آذری‌ها بهش میگن “خارابا دييرمان”. بلندای آبشار اصلی آسیاب خرابه حدود ۱۵ متره. آبش از یه چشمه تو دل کوه کیامکی میاد که یکی از بلندترین کوه‌های ارسبارانه. بعد از اینکه از لابلای گیاه‌ها و خزه‌ها سرازیر میشه، به یه جویبار تو ته دره میریزه و راهشو به سمت شمال ادامه میده. یه عالمه آبشار کوچیک و بزرگ دیگه هم سمت راست دره هستن که صداشون مثل یه سمفونی قشنگ تو طبیعت میپیچه.
مطلب پیشنهادی: راهنمای سفر به آبشار آسیاب خرابه
روستای کردشت
کردشت یه روستای سرسبز و قشنگه که نزدیک رود ارس قرار گرفته. به خاطر همین هم طبیعتش خیلی عالیه و پر از گیاه و جونورهای مختلفه. اگه دنبال یه جای باحال برای تفریح می گردی، کردشت عالیه. راستی، برای اینکه به کردشت برسی باید از جلفا ۷۰ کیلومتر به سمت شرق بری. روستای کردشت رو می تونی کنار ساحل ارس پیدا کنی.
حمام کردشت رو شاه عباس صفوی توی دوره صفویه ساخته بود، اون موقع‌ها فقط شاه و درباری‌ها حق آب تنی تو اونجا رو داشتن، اما بعداً قاجاریه اومدن و گذاشتن همه مردم ازش استفاده کنن. یه چیز جالبی که درباره این حموم هست، معماری خاص و قشنگشه، یه جوری گرم می‌شده و فاضلابش دفع می‌شده که آدم شاخ درمیاره! تزئیناتش هم که حرف نداره، یه عالمه نقاشی و کاشی‌کاری داره که آدم رو محو خودش می‌کنه. یه نکته جالب دیگه اینه که سقف حموم هم سطح زمینه، که خیلی هم عجیبه و واسه گردشگرها خیلی جالبه.
سوالات متداول
عمق رود ارس چقدر است؟
۴متر
رود ارس به کجا میریزد؟
دریای خزر
رود ارس مرز بین ایران و کدام کشور است؟
نخجوان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان
